جستجوی مطالب وبلاگ

راهنمای خرید واکسن آنفولانزا

آنفولانزا چیست؟

آنفولانزای فصلی یک عفونت حاد تنفسی است که توسط ویروس‌های آنفولانزا که در تمام نقاط جهان در گردش هستند؛ به وجود می آید. متاسفانه ویروسهای آنفولانزا در تمام طول سال فعال هستند و باعث بیماری می گردند. این ویروس، باعث ایجاد بیماری هایی می شود که شدت آنها متفاوت است و گاهی منجر به بستری شدن در بیمارستان و مرگ می شود.

معمولا افرادی که به آنفولانزا مبتلا می شوند؛ بدون نیاز به مراقبت پزشکی و ظرف یک هفته تب و سایر علائم آنها بهبود می یابد. با این حال، آنفولانزا می تواند باعث بیماری شدید یا مرگ شود؛ به ویژه در میان گروه های پرخطر، از جمله کودکان، سالمندان، زنان باردار، کارکنان بهداشت و کسانی که شرایط پزشکی جدی دارند. در آب و هوای معتدل، اپیدمی‌های فصلی ویروس آنفولانزا، عمدتاً در زمستان اتفاق می‌افتد، در حالی که در مناطق گرمسیری، اپیدمی آنفولانزا ممکن است در طول سال رخ دهد و باعث شیوع نامنظم‌تر شود.

علائم آنفولانزای فصلی:

آنفولانزای فصلی با شروع ناگهانی تب، سرفه (معمولاً خشک)، سردرد، درد عضلات و مفاصل، کسالت شدید (احساس ناخوشی)، گلودرد و آبریزش بینی مشخص می شود. سرفه می تواند شدید باشد و دو هفته یا بیشتر طول بکشد. درمان عفونت آنفولانزا در موارد خفیف، همچون سایر عفونتهای ویروسی، استراحت، تغذیه سالم و استفاده از تب برها در صورت تب بالا می باشد. اما در موارد شدید، بیماران حتما باید در بیمارستان بستری شوند و به توصیه پزشکان معالج، درمان شوند. در ارتباط با عفونت آنفولانزا همچون سایر بیماریهای ویروسی، پیشگیری بهتر از درمان می باشد و توصیه به تزریق واکسن در فصول سرد سال توصیه می شود.

واکسن آنفولانزا چیست؟

واکسن‌هایی هستند که از بدن انسان در برابر چهار ویروس آنفولانزا، در فصول اپیدمی آنفولانزا محافظت می کنند. بیشتر واکسن‌های آنفولانزا، به صورت تزریقی هستند و با سوزن و معمولاً در بازو، تزریق می‌شوند، اما واکسن آنفولانزا به صورت اسپری بینی نیز وجود دارد.

نوع و ترکیب واکسنهای آنفولانزا برای هر سال با سال بعد و با توجه به نوع ویروسهای آنفولانزای شایع در آن سال متفاوت است و تزریق واکسنهای سال قبل، برای سال جدید هیچ اثربخشی ندارد. به عنوان مثال واکسنهای آنفولانزا امسال 2022-2023 می باشد و برای محافظت در برابر سوشهای آنفولانزای شایع در همین سال ساخته می شوند.

واکسنهای آنفولانزا 2022-2023

همه واکسن‌های آنفولانزا برای فصل 2022-2023، واکسن‌های چهار ظرفیتی هستند که برای محافظت در برابر چهار ویروس مختلف آنفولانزا، از جمله دو ویروس آنفولانزای A و دو ویروس آنفلوانزای B طراحی شده‌اند. واکسن های مختلف برای استفاده در گروه های سنی مختلف مجوز دارند و برخی از واکسن ها، برای برخی از گروه های افراد توصیه نمی شوند.

انواع واکسن های آنفولانزا 2022-2023

واکسن های آنفولانزا با دوز استاندارد: که با استفاده از ویروس ضعیف شده و رشد یافته در تخم مرغ تولید می شوند. چندین برند مختلف واکسن آنفولانزا با دوز استاندارد موجود است، از جمله Afluria Quadrivalent، Fluarix Quadrivalent، FluLaval Quadrivalent و Fluzone Quadrivalent. این واکسن ها برای استفاده در کودکان زیر 6 ماه تایید شده است. بیشتر واکسن های آنفولانزا در بازو (عضله) با سوزن انجام می شود؛ فقط واکسن Afluria Quadrivalent را می توان با سوزن (برای افراد 6 ماه به بالا) یا با جت انژکتور (فقط برای افراد 18 تا 64 سال) تجویز کرد.
واکسن آنفولانزای مبتنی بر سلول (Flucelvax Quadrivalent): که حاوی ویروس رشد یافته در کشت سلولی است و برای افراد 6 ماه و بالاتر تایید شده است. این واکسن کاملاً بدون تخم مرغ است.
واکسن آنفولانزای نوترکیب (Flublok Quadrivalent): که یک واکسن آنفولانزای کاملاً بدون تخم مرغ است که با استفاده از فناوری نوترکیب ساخته شده است و برای استفاده در افراد 18 سال به بالا تایید شده است. این واکسن بدون ویروس آنفولانزا ساخته شده است و حاوی سه برابر آنتی ژن (بخشی از واکسن است که به بدن شما کمک می کند تا در برابر ویروس های آنفولانزا محافظت کند) نسبت به سایر واکسن های غیرفعال آنفولانزا با دوز استاندارد می باشد و برای کمک به ایجاد پاسخ ایمنی قوی تر تولید شده است.
واکسن آنفولانزا با دوز بالا مبتنی بر تخم مرغ (Fluzone High-Dose Quadrivalent): که برای استفاده در افراد 65 سال و بالاتر تایید شده است. این واکسن حاوی چهار برابر آنتی ژن (بخشی از واکسن است که به بدن شما کمک می کند تا در برابر ویروس های آنفولانزا محافظت کند) نسبت به سایر واکسن های غیرفعال آنفولانزا با دوز استاندارد می باشد و برای کمک به ایجاد پاسخ ایمنی قوی تر تولید شده است.
واکسن آنفولانزای کمکی مبتنی بر تخم مرغ (Fluad Quadrivalent): که برای افراد 65 سال و بالاتر تایید شده است. این واکسن با یک ادجوانت (ماده ای که به ایجاد پاسخ ایمنی قوی تر کمک می کند) ساخته شده است.
واکسن اسپری بینی آنفولانزای ضعیف شده زنده مبتنی بر تخم مرغ (FluMist Quadrivalent): که با ویروس های آنفولانزای زنده ضعیف شده (ضعیف شده) ساخته شده است و برای استفاده در افراد 2 سال تا 49 سال تایید شده است. این واکسن برای استفاده در افراد باردار، افراد دارای نقص ایمنی و یا افراد با شرایط پزشکی خاص توصیه نمی شود.

نکته مهم: گزینه‌های زیادی برای واکسن آنفولانزا وجود دارد، اما مهمترین نکته این است که همه افراد ۶ ماهه و بالاتر، باید در هر سال واکسن آنفولانزا را دریافت کنند.

چه کسانی باید واکسن آنفولانزا دریافت کنند؟

قوانین مرتبط با افرادی که باید واکسن آنفولانزا دریافت کنند؛ در هر کشوری و در هر سال، با توجه به شیوع ویروس آنفولانزا متفاوت است و زیر نظر سازمان بهداشتی آن کشور، این قوانین صادر می شود. امسال (سال 2022) در ایالات متحده آمریکا، همه افراد 6 ماه به بالا باید واکسن آنفولانزا بزنند. واکسیناسیون برای جلوگیری از آنفولانزا و عوارض بالقوه جدی آن به ویژه برای افرادی که در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به عوارض جدی آنفولانزا هستند، مهم است.

در ایران هنوز قوانینی مبنی بر اجباری شدن واکسن آنفولانزا صادر نشده است؛ اما به گفته مسوولین و صاحب نظران، افرادی که در معرض خطر ابتلا به آنفولانزا هستند؛ بهتر است واکسن آنفولانزا را تزریق کنند.

چه کسانی نباید واکسن آنفولانزا تزریق کنند؟

کودکان کمتر از 6 ماه (واکسن آنفولانزا برای این سنین بی تاثیر است.)
افراد مبتلا به آلرژی شدید، به هر یک از مواد تشکیل دهنده واکسن آنفولانزا (از جمله پروتئین تخم مرغ، مواد جانبی موجود در واکسن، آنتی بیوتیکها) نباید آن واکسن را دریافت کنند.
افرادی که واکنش آلرژیک شدید به دوز اول واکسن آنفولانزا داشته اند، نباید دوباره آن واکسن آنفولانزا را دریافت کنند. (اگر در گذشته واکنش آلرژیک شدیدی به واکسن آنفولانزا داشته‌اید، مهم است که با ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود صحبت کنید تا تعیین کنید که آیا واکسیناسیون برای شما مناسب است یا خیر.)
افرادی که به تخم مرغ یا سایر مواد پروتئینی همچون ژلاتین آلرژی دارند. (می توانند از واکسنهای نوترکیب و فاقد ماده زمینه ای تخم مرغ استفاده کنند.)
افراد مبتلا به سندرم گیلن باره (یک بیماری فلج کننده شدید که GBS نیز نامیده می شود) نباید واکسن آنفولانزا دریافت کنند.

افرادی که نباید واکسن آنفولانزا را به فرم اسپری بینی دریافت کنند.

کودکان کمتر از 2 سال.
بزرگسالان 50 سال و بالاتر.
افرادی که واکنش آلرژیک شدید یا تهدید کننده زندگی به هر یک از مواد تشکیل دهنده واکسن اسپری بینی (به غیر از پروتئین تخم مرغ) داشته اند.

افرادی که واکنش آلرژیک شدید به هر واکسن آنفولانزا داشته اند.
کودکان و نوجوانان 2 تا 17 ساله که داروهای حاوی آسپرین یا سالیسیلات دریافت می کنند.
افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف (سرکوب سیستم ایمنی) به هر دلیلی، از جمله سرکوب سیستم ایمنی ناشی از داروها، اختلالات ایمنی مادرزادی یا اکتسابی، عفونت HIV یا آسپلنی.
افرادی که از افراد دارای نقص ایمنی شدید مراقبت می کنند یا با آنها تماس نزدیک دارند و به محیطی محافظت شده نیاز دارند.
افراد باردار
کودکان 2 تا 4 ساله که آسم دارند یا سابقه خس خس در 12 ماه گذشته داشته اند.
افراد مبتلا به نشت مایع مغزی نخاعی (CSF) (نشت مایع بین فضای اطراف مغز و بینی، گلو، گوش یا هر مکان دیگری در سر)
افرادی که کاشت حلزون دارند.
افرادی که اخیراً داروهای ضد ویروسی آنفولانزا مصرف کرده اند.

در زمان کمبود واکسن چه کسانی در اولویت تزریق واکسن آنفولانزا قرار دارند؟

کودکان 6 ماهه تا 4 ساله
افراد 50 ساله و بالاتر
افراد مبتلا به اختلالات مزمن ریوی (از جمله آسم) یا بیماران قلبی عروقی (به استثنای فشار خون منفرد)، کلیوی، کبدی، عصبی، هماتولوژیک یا اختلالات متابولیک (از جمله دیابت).
افرادی که به هر دلیلی، ازداروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی همچون کورتون استفاده می کنند و یا به علت ابتلا به بیماریهای ویروسی همچون ایدز (HIV) دچار نقص سیستم ایمنی هستند.
افرادی که در فصل آنفولانزا (پاییز تا بهار) باردار هستند یا تصمیم به بارداری دارند.
افراد 6 ماهه تا 18 ساله که آسپرین یا داروهای حاوی سالیسیلات دریافت می کنند و ممکن است در معرض خطر ابتلا به سندرم ری (Reye) پس از عفونت ویروس آنفولانزا باشند.
افرادی که ساکن خانه های سالمندان و سایر مراکز مراقبت طولانی مدت هستند.
افراد مبتلا به چاقی شدید هستند. (شاخص توده بدنی { BMI} 40 یا بالاتر دارند.)
پرسنل مراقبت های بهداشتی و یا مراقبین بهداشتی کودکان زیر 5 سال و بزرگسالان 50 سال و بالاتر.

واکسن آنفولانزای فصلی چقدر موثر است؟

اثربخشی واکسن آنفولانزا (VE) می تواند متفاوت باشد. محافظت ارائه شده توسط واکسن آنفولانزا از فصلی به فصل دیگر متفاوت است و تا حدی به سن و وضعیت سلامتی فرد دریافت کننده واکسن و شباهت یا “تطابق” بین ویروس های موجود در واکسن و ویروس های در گردش بستگی دارد. در طول سال‌هایی که واکسن آنفولانزا تولید شده است، می‌توان به مزایای قابل‌ توجهی از واکسن آنفولانزا، در زمینه پیشگیری از بیماری و عوارض آنفولانزا اشاره کرد. با این حال، مزایای واکسیناسیون آنفولانزا بسته به ویژگی‌های فردی که واکسینه می‌شود (مثلاً سلامت و سن او)، اینکه چه ویروس‌هایی در آن فصل در آن منطقه در گردش هستند و به ‌طور بالقوه، چه نوع واکسن آنفولانزا استفاده شده است، متفاوت خواهد بود.

چرا باید واکسن آنفولانزا بزنم؟

به این دلیل که؛ واکسن آنفولانزا می تواند از ابتلا شما به آنفولانزای شدید و مرگ جلوگیری کند. واکسن آنفولانزا سالانه، از میلیون ها بیماری و مراجعه به پزشک مرتبط با آنفولانزا جلوگیری می کند. برای مثال، طی سال‌های 2019-2020، آخرین فصل آنفولانزا قبل از همه‌گیری کووید-19، واکسیناسیون آنفولانزا از حدود 7.5 میلیون بیماری آنفولانزا، 3.7 میلیون ویزیت پزشکی مرتبط با آنفولانزا، 105،000 مورد بستری در بیمارستان مرتبط با آنفولانزا، و 6 مرگ ناشی از آنفلوآنزا جلوگیری کرد.

نکته مهم: در فصولی که ویروس‌های واکسن آنفولانزا شبیه ویروس‌های آنفلوانزای در گردش هستند، نشان داده شده است که واکسن آنفولانزا مراجعه به پزشک، برای عفونت حاد تنفسی ناشی از ویروس آنفولانزا را 40 تا 60 درصد کاهش می‌دهد.

عوارض تزریق واکسن آنفولانزا

عوارض جانبی رایج واکسن آنفولانزا شامل درد، قرمزی، و/یا تورم در محل تزریق، سردرد (درجه پایین)، تب، حالت تهوع، دردهای عضلانی و خستگی است. واکسن آنفولانزا، مانند سایر تزریقات، گاهی اوقات می تواند باعث غش شود. عوارض جانبی واکسن آنفولانزا به طور کلی خفیف است و در عرض چند روز خود به خود از بین می رود.

واکنش های آلرژیک شدید و با خطر جدی به واکسن آنفولانزا، بسیار نادر است. علائم واکنش آلرژیک جدی می تواند شامل مشکلات تنفسی، گرفتگی صدا یا خس خس سینه، کهیر، رنگ پریدگی، ضعف، ضربان قلب سریع یا سرگیجه باشد. معمولاً واکنشهای آلرژیک شدید، در عرض چند دقیقه تا چند ساعت پس از دریافت واکسن رخ می دهد. این واکنش‌ها می‌تواند در میان افرادی که به چیزی که در واکسن وجود دارد، مانند پروتئین تخم‌مرغ یا سایر مواد، آلرژی دارند، رخ دهد.

آیا بعد از تزریق واکسن آنفولانزا ممکن است به آنفولانزا مبتلا شوم؟

بله، برخی از افرادی که واکسینه می شوند ممکن است به آنفولانزا مبتلا شوند. با این حال چندین مطالعه نشان داده است که شدت بیماری در افرادی که واکسینه شده اند کمتر است. یک مطالعه در سال 2017 نشان داد که واکسیناسیون آنفولانزا، باعث کاهش مرگ و میر، کاهش بستری در بخش مراقبت‌های ویژه (ICU)، کاهش مدت بستری در ICU و بیمارستان می گردد و همچنین افرادی که واکسن زده بودند و در بیمارستان بستری بودند؛ 4 روز زودتر از بیمارستان مرخص می شدند. با توجه به این دلائل، CDC همچنان توصیه می کند؛ در صورت امکان، واکسن آنفولانزا، برای همه افراد ۶ ماهه و بالاتر تزریق شود؛ حتی اگر اثربخشی واکسن در برابر یک یا چند ویروس کاهش یابد.

آیا بلافاصله بعد از تزریق واکسن آنفولانزا، بدن ایمن می شود؟

خیر، حدود دو هفته طول می کشد تا ایمنی کامل در برابر ویروس آنفولانزا انجام شود و در طول این دو هفته امکان ابتلا به عفونت آنفولانزا وجود دارد. معمولا اثر آنتی بادی ناشی از تزریق تا 6 ماه در بدن فرد باقی می ماند.

ویروس آنفولانزا در چه فصلهایی شایع است؟

در ایران، شیوع آنفولانزا در پاییز و زمستان بیشتر است؛ البته ویروس‌های آنفلوانزا در تمام طول سال وجود دارند، اما بیشتر اوقات فعالیت ویروس آنفولانزا بین ماههای دی تا اسفند به اوج خود می‌رسد، اما فعالیت این ویروسها، می‌تواند تا اواخر ماه فروردین ادامه یابد.

واکسنهای آنفولانزا موجود در ایران

بیشتر واکسنهای موجود در ایران از نوع چهار ظرفیتی و با تاییدیه سازمان بهداشت جهانی (بــرای نیمکــره شــمالی) و توصیــه اتحادیــه اروپــا، بــرای فصــل 2022/2023می باشد. واکسن اینفلوواک هلندی، واکسن واکسی گریپ تترا فرانسوی، واکسن فلوگارد ۴ ظرفیتی، از جمله واکسنهای موجود و با کیفیت در ایران هستند.

واکسن آنفولانزا 4 طرفیتی واکسی گریپ تترا (Vaxigrip Tetra) فرانسوی: این واکسن از نوع 4 ظرفیتی است. از نوع واکسن غیرفعال شده با ویروس تقسیم شده و برای محافظت در برابر چهار ویروس مختلف آنفولانزا، از جمله دو ویروس آنفولانزای A و دو ویروس آنفلوانزای B تولید شده است. واکسن واکسی گریپ تترا در بالغین و کودکان بالای 6 ماه مجوز مصرف دارد. این واکسن وارداتی و محصول شرکت سانوفی کشور فرانسه است.

نحوه مصرف واکسن واکسی گریپ تترا فرانسوی:

میزان مصرف در بزرگسالان یک دوز 0.5 میلی لیتری
دوز مصرف در کودکان 6 ماه تا 17 سال یک دوز 0.5 میلی لیتری
کودکان کمتر از 9 سال که قبلا با واکسن آنفولانزای فصلی واکسینه نشده اند، علاوه بر واکسیناسیون دوز اول، باید یک دوز ثانویه و به مقدار 0.5 میلی لیتر، بعد از گذشت حداقل 4 هفته از تزریق اول، در یافت کنند.
استفاده برای خانمهای باردار یک دوز 0.5 میلی لیتر (قبل از واکسیناسیون حتما با پزشک زنان و زایمان خود مشورت کنند.)

نکته مهم: بهترین زمان تزریق دوز اول قبل از شروع سرما و اواخر تابستان و یا ابتدای پاییز می باشد.

روش تزریق واکسن واکسی گریپ تترا فرانسوی

بهترین روش، تزریق زیرجلدی و یا عضلانی می باشد.

نحوه نگهداری واکسن واکسی گریپ تترا فرانسوی

در یخچال و در دمای 2 تا 8 درجه سانتیگراد نگهداری شود و از یخ زدگی جلوگیری شود.
از قرار دادن واکسن در برابر نور خودداری شود.

واکسن انفلوانزا 4 ظرفیتی اینفلوواک تترا ( Influvac tetra ) هلندی

این واکسن از نوع 4 ظرفیتی است. از نوع واکسن غیرفعال شده با ویروس تقسیم شده و برای محافظت در برابر چهار ویروس مختلف آنفولانزا، از جمله دو ویروس آنفولانزای A و دو ویروس آنفلوانزای B تولید شده است. واکسن اینفلوواک تترا در بالغین و کودکان بالای 6 ماه مجوز مصرف دارد. این واکسن وارداتی و محصول کشور هلند می باشد. نحوه مصرف و نحوه نگهداری واکسن اینفلوواک تترا همچون واکسن واکسی گریپ تترا فرانسوی می باشد.

چه کسانی نباید واکسن واکسی گریپ تترا و اینفلوواک تترا را تزریق کنند.

افرادی که به مواد موثره و یا مواد جانبی واکسن حساسیت دارند.
افرادی که به مقادیر کم تخم مرغ (اووآلبومین یا پروتیئن تخم مرغ) ، فرمالدهید، پلی سوربات 80، استیل تری متیل آمونیوم برومید و یا جنتامایسین، نئومایسین حساسیت دارند.
افرادی که مبتلا به یک نوع عفونت فعال هستند و یا تب بالا دارند.

واکسن آنفولانزا 4 ظرفیتی فلوگارد

این واکسن 4 ظرفیتی و نوترکیب است و حاوی ذرات شبه ویروسی است که در برابر بیماری های ناشی از ویروس های زیرگروه (A – H1N1) و (A – H3N2) و (B – VICTORIA) و ( B – YAMAGATA) به صورت فعال، ایمنی زایی می کند. واکسن فلوگارد ۴ ظرفیتی، فاقد هر گونه پروتئین با منشاً تخم مرغ، آنتی بیوتیک و یا مواد نگهدارنده است. این واکسن تولید داخل و ایرانی است و برای واکسیناسیون افراد بالای 18 سال مورد تایید است. نحوه مصرف این واکسن 0.5 میلی لیتر برای افراد بالای 18 سال و به صورت عضلانی است.

تفاوت واکسن آنفولانزای اینفلوواک تترا هلندی و واکسی گریپ تترا فرانسوی

هر دو 4 ظرفیتی و هردو برای محافظت در برابر چهار ویروس مختلف آنفولانزا، از جمله دو ویروس آنفولانزای A و دو ویروس آنفلوانزای B تولید شده اند. هر دو از نوع ویروس ضعیف شده و در تخم مرغ تکثیر شده اند. طریقه مصرف، روش تزریق در هر دو یکسان می باشد. و استفاده از هر دو نوع واکسن برای کودکان بالای 6ماه و بزرگسالان مجوز دارد. تنها تفاوت در نوع آنتی بیوتیک مصرفی در ترکیبات آنهاست. آنتی بیوتیک مصرفی در واکسن آنفولانزای هلندی، جنتامایسین و در نمونه فرانسوی، نئومایسین می باشد. بنابراین افرادی که به جنتامایسین حساسیت دارند از نمونه فرانسوی و افرادی که به نئومایسین حساسیت دارند از واکسن هلندی استفاده کنند.

حرف آخر در ارتباط با واکسن آنفولانزا

پیش بینی می شود که شیوع آنفولانزا در پاییز و زمستان 1401 نسبت به دو سال قبل بیشتر باشد و با توجه به اینکه ویروس کرونا نیز همچنان در ایران و بسیاری از کشورها شایع است و حضوری برگزار شدن مدارس و دانشگاهها نیز بعد از 2 سال در دستور کار می باشد؛ احتمال ابتلا به عفونت ویروس آنفولانزا بالاست. طبق توصیه سازمان بهداشت جهانی، افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند، کودکان و افراد سالمند که در معرض خطر ابتلا به آنفولانزا هستند؛ در صورت دسترسی به واکسن آنفولانزا، واکسن آنفولانزا را تزریق کنند.

منابع: مرکز مراقبت و پیشگیری بیماریهای واگیردار آمریکا (CDC)

https://www.cdc.gov/flu/prevent/flushot.htm

سازمان بهداشت جهانی (WHO)

https://www.who.int/teams/global-influenza-programme/vaccines

شرکت آرتافارمد

http://artapharmed.ir/fa/products/Fluguard.html