سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)

مقدمه

شاید درمورد سندرم تخمدان پلی کیستیک بسیار شنیده باشیم؟ اما به درمان و رفع مشکل سندرم تخمدان پلی کیستیک خود هم فکر کرده اید؛ آیا شما هم با من موافقید؛ که کیفیت زندگی ما خانمها، خیلی زیاد به سلامت تخمدان و رحم ما وابسته است! اگر کمی بیشتر در مورد این مسئله فکر کنیم متوجه خواهیم شد که بسیاری از مسائل، که برای اکثر خانمها، از اهمیت ویژه ای برخوردار است همچون؛ پوست و موی زیبا و سالم، داشتن روحیه خوب، داشتن انرژی، جوان ماندن، داشتن زندگی خانوادگی شاد و با کیفیت، همگی به صورت مستقیم یا غیر مستقیم به هورمون استروژن، پروژسترون، رحم و تخمدان ما وابسته است.

بنابراین با علم به این مسئله، باید بیشتر به سلامت اعضاء اختصاصی خودمان اهمیت دهیم و با بیماریها و مشکلات آنها، بیشتر آشنا شویم. یکی از مشکلات مهم در این ارتباط، سندرم تخمدان پلی کیستیک می باشد که در ادامه بیشتر به آن می پردازیم.

سندرم تخمدان پلی کیستیک چیست؟

سندرم تخمدان پلی کیستیک یک اختلال هورمونی شایع است که 5-10٪ از زنان را مبتلا می‌کند. مثل همه سندرم ها، سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) شامل مجموعه‌ای از علائم است که ممکن است با هم یا به تنهایی مشاهده شوند. تخمدانها، علاوه بر نقش داشتن در تولید تخمک، به دلیل ترشح هورمون‌های استروژن و پروژسترون یعنی هورمون‌های ضروری برای باروری و عملکرد طبیعی دستگاه تناسلی، جزء مهمترین غدد ما خانمها به شمار می آیند.

پس از رسیدن به سن بلوغ، تخمدان‌ها هر ماه یک تخمک آزاد می‌کنند، تخمدان چپ و راست به تناوب در آزاد کردن تخمک، یا در اصطلاح تخمک‌گذاری نقش دارند. حال اگر این تخمکها به هر دلیلی آزاد نشوند؛ در تخمدان تجمع پیدا کرده و باعث ایجاد سندرم پلی کیستیک می گردند. افرادی که دارای تخمدان پلی کیستیک هستند در تخمدانشان تعداد زیادی فولیکول ( کیسه های پر از مایع که تخمک را درون خود جا داده اند) می باشند که سایز آنها بین 0.3 اینچ تا 8 میلی متر می باشد.

3 نشانه مهم از سندروم تخمدان پلی کیستیک:

• پریودهای نامنظم، به این معنی است که تخمدان شما به طور منظم تخمکها را آزاد نمی کند.
• سطح بالای هورمون مردانه آندروژن و به دنبال آن بالارفتن هورمون تستوسترون در بدن شما، که ممکن است باعث علائمی همچون موهای زائد در صورت و بدن شود.
• بزرگ شدن تخمدانها و به وجود آمدن کیسه های پر از مایع (فولیکول) اطراف تخمک ها، که با سونوگرافی مشاهده می شود.

اگر حداقل دو مورد از علائم ذکر شده را دارید ممکن است به سندروم تخمدان پلی کیستیک مبتلا باشید.

علائم تخمدان پلی کیستیک

معمولا علائم تخمدان پلی کیستیک در اواخر نوجوانی یا اوائل 20 سالگی آغاز می شود. در صورت داشتن علائم زیر حتما به یک پزشک متخصص زنان مراجعه کنید.

• اگرپریود نامنظم دارید و یا از سن پریود شدن شما گذشته و پریود نشده اید ( معمولا دخترها از سن 11 سالگی تا 14.5 سالگی اولین دوران قائدگی را تجربه می کنند)
• رشد بیش از حد موهای زائد به خصوص  بر روی چانه، سینه، کمر و باسن
• افزایش وزن بدون دلیل
• نازک شدن مو و ریزش شدید موی سر به همراه جوش و آکنه روی پوست

• دردهای زیرشکمی شدید یا خفیف، که نزدیک دوران تخمک گذاری رخ می دهد.
• نفخ شکمی
• درد نواحی اطراف لگن
• درد روده
• رابطه جنسی دردناک
   

در صورت عدم درمان تخمدان پلی کیستیک، ریسک ابتلا به دیابت نوع 2، افزایش کلسترول خون و ناباروری بالا می رود.

علت سندرم پلی کیستیک چیست؟

علت مشخصی برای اینکه نشان دهد؛ چرا بعضی دختران و خانمها به سندروم تخمدان پلی کیستیک، مبتلا می شوند وجود ندارد. اما دانشمندان طی تحقیقاتی متوجه شدند که بسیاری از خانمهای مبتلا به سندرم پلی کیستیک تخمدان، در برابر عملکرد انسولین در بدن خود مقاوم هستند و برای غلبه بر این مشکل، بدن آنها انسولین بیشتری تولید می کند و بالا رفتن میزان انسولین، به افزایش تولید هورمون تستوسترون کمک می کند. البته اضافه وزن و چاقی نیز از دلائل دیگر عنوان شده است.

درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک

برای درمان این سندرم داروی مشخصی وجود ندارد اما علائم آن با راهکارهای پزشکی قابل درمان است:

• کاهش وزن و داشتن یک رژیم غذایی سالم
• استفاده از داروهایی که میزان ترشح انسولین خون شما را کنترل کند؛ همچون متفورمین و داروهای ضد باروری که در تنظیم دوره قاعدگی موثر می باشد.
• استفاده از مکملهای خوراکی، که دارای میواینوزیتول ( شبه ویتامین)، زنجبیل، کروم، هستند.
• در صورتیکه داروها و کاهش وزن موثر نباشد، لاپاروسکپی انجام می گردد. لاپاروسکوپی یک روش جراحی ساده است که تخمدان را حفاری می کنند و تخمکهای آزاد نشده را تخلیه میکنند.
• استفاده از لیزر برای از بین بردن بخشهایی از بافت تخمدان که هورمون آندروژن تولید میکنند.

سندرم تخمدان پلی کیستیک و درمان با میواینوزیتول 

میواینوزیتول یک شبه ویتامین است؛ که اصطلاحا به آن ویتامین ب 8 نیز می گویند. مصرف میواینوزیتول به همراه فولیک اسید زیر نظر متخصص تغذیه و متخصصین زنان و زایمان و غدد، باعث بهبود تخمک گذاری، بهبود فاکتور های متابولیکی، افزایش میزان باروری، کاهش میزان گنادوتروپین ها در مرحله باروری و همچنین بهبود فاکتور های هورمونی در زنان با سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) و زنان در سنین باروری می شود. این مکمل هم برای آقایان و هم برای خانمها مناسب می باشد و علاوه بر حمایت از عملکرد تخمدان و کیفیت تخمک، از سلامت اسپرم نیز حمایت میکند.

درباره مصرف این ماده و همچنین ارتباط آن با درمان دیابت بارداری نیز مطالعاتی صورت گرفته است. این ماده برای مغز می تواند بسیار مفید باشد که از جمله فواید آن می توان به افزایش تمرکز و درمان مشکلات استرسی و اضطرابی اشاره نمود. استرس و اضراب و حملات عصبی مشکل بسیاری از افراد در حال حاضر می باشد که با تاثیر مثبت اینوزیتول بر روی درمان اختلالات اضطراب، بسیاری از بیماری روان و همچنین پرخاشگری ها درمان می شوند و همچنین از بروز آنان در فاز حاد پیشگری می شود. خصوصا برای افرادی که دچار افسردگی های بسیار شدید هستند به دلیل همان تاثیر گذاری بر روی خلق و خوی فرد، مناسب می باشد و از سوی دیگر به دلیل افزایش تمرکز و بهبود حافظه می تواند از بیماری آلزایمر جلوگیری نماید. 

یکی دیگر از فواید اینوزیتول افزایش گردش خون می باشد واین موضوع برای افرادی که خصوصا دچار کم خونی هستند و اکسیژن کافی در بدن آنان گردش ندارد می تواند مفید باشد، زیرا هر چه گردش خون افرایش یابد میزان اکسیژن بیشتری به اندام می رسد و کارکرد آنان بهتر می شود و همچنین فرد دیگر دچار احساس بی حالی و خواب آلودگی نخواهد شد. یکی دیگر از مزایای افزایش گردش خون این است که باعث سلامت قلب و عروق می شود و از انسداد عروق فرد پیشگری می نماید.

معرفی مکملهای موثر در بهبود عملکرد تخمدان و رفع سندرم تخمدان پلی کیستیک

اینوفولیک: اینوفولیک هم به صورت پودر خوراکی و هم به صورت کپسول نرم موجود می باشد و حاوی میو اینوزیتول و اسید فولیک است و به عنوان یک مکمل بسیار موثر، برای پیشرفت درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک توسط پزشکان متخصص نسخه می شود.  

کورکومکس: کپسول کورکومکس، مکمل گیا هی است و و حاوی عصاره زنجبیل، فلفل سیاه و زردچوبه است. به علت دارا بودن زنجبیل بر عملکرد انسولین بسیار موثر است. همانطور که در مقاله هم عنوان شد بسیاری از پزشکان ومحققین معتقدند با کنترل انسولین، بیماری سندرم متابولیک هم به میزان قابل توجه ای کنترل می گردد و به همین دلیل، معمولا پزشکان قرص متفورمین را برای بیماران سندرم متابولیک تجویز می کنند.

گل مغربی یوروویتال: کپسول روغن گل مغربی یوروویتال، دارای 1000 میلی گرم روغن گل مغربی بوده و برای مقابله با سندرم تخمدان پلی کیستیک، سندرم پیش از قاعدگی، بهبود علایم یائسگی و از بین بردن درد ناحیه پستان ها در چرخه ماهانه نیز بسیارموثر می باشد. 

میکسودین هولیستیکا: کپسول میکسودین نیز حاوی زنجبیل و زردچوبه است که بر عملکرد هورمون انسولین، کاهش قند،لاغری و به دنبال آن پیشرفت درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک بسیار موثر است.

منابع:

سایت خدمات ملی بهداشت و درمان انگلستان

سایت مرکز ملی اطلاعات زیست فناوری آمریکا

مقاله اصلی تاثیر زنجبیل بر تخمدان پلی کیستیک

http://jbrms.medilam.ac.ir/article-1-380