کدام ملح آهن بهترین قرص آهن است؟

تا حالا شده که مجبور بشید؛ مکمل آهن مورد نیاز خود را که به توصیه پزشک برای رفع کم خونی، مصرف می کردید، به علت عوارضی شدید همچون درد معده و یبوست کنار بگذارید و مصرف نکنید؟ برای اینکه هیچ وقت به قطع مکمل آهن و درمان کم خونیتون اقدام نکنید؛ حتما با انواع ملح آهن آشنا شوید تا هنگام تهیه آهن مورد نیاز خود ملح سازگار با بدن خودتون را تهیه نمایید.

شاید اکثریت افرادی که قرص آهن مصرف می کنند؛ با خواندن نام آهن بر روی بسته بندی مکمل آهن خود، متوجه چندگانه بودن نام آهن ها شده باشند. فروس گلوکونات، فروس سولفات، فروس فومارات، لیپوزومال و آهن المنتال و………به راستی تفاوت آنها در چیست؟ اگر اثر بخشی یکسان دارند چرا نامهای آنها متفاوت است؟ آیا اثر بخشی آنها متفاوت است؟ آیا  عوارض آنها یکسان می باشد؟ و هزاران سوال دیگر که ذهن ما را درگیر می کنند، در مقاله” کدام ملح آهن بهترین قرص آهن است؟” به تمام این سوالات با زبان ساده پاسخ خواهم داد، تا کمکی باشد برای تصمیم گیری بهتر شما، برای خرید مکمل آهن مناسب با وضعیت کم خونی بدن شما.

آهن المنتال چیست؟

آهن المنتال، عددی است که بر روی بسته بندی اکثر مکملهای آهن نوشته شده است و میزان آهن قابل جذب یک مکمل آهن را نشان می دهد، شاید جالب باشد بدانید که همیشه تمامی دوز مکمل آهنی را  که مصرف می کنیم جذب بدن نمی شود؛ در بسیاری از مواقع، مقداری از آن دفع شده و یا در نقاط دیگر بدن به جز در ساخت گلبول قرمز شلاته می شود. مقدار کل آهن موجود در قرص آهن که توسط بدن قابلیت جذب دارد را آهن المنتال می گوییم و هر یک از مکمل های آهن بر اساس نوع ملح آهن به کار رفته در آنها، درصد متفاوتی از آهن المنتال (قابل جذب) را دارا می باشند. میزان آهن مورد نیاز هر فردی بر اساس شدت کم خونی، سن، جنس و … متفاوت می باشد. برای اطلاع از میزان آهن مورد نیاز خود، باید  قبل از هر اقدامی، آزمایش خون انجام دهید و بر اساس میزان آهن، فریتین خون خود و با مشورت پزشک یا داروساز، نوع مکمل آهن خود را انتخاب کنید. 

میزان آهن المنتال در انواع ملح آهن

•  فروس گلوکونات: 12% آهن المنتال (اگر بر روی بسته بندی مکمل شما نوشته شده باشد فروس گلوکونات 40 میلی گرم فقط 4.8 میلی گرم این مکمل جذب می شود) 
•  فروس سولفات: 20% آهن المنتال (اگر بر روی بسته بندی مکمل شما نوشته شده باشد فروس سولفات 40 میلی گرم فقط 8 میلی گرم این مکمل جذب می شود.)
•  فروس فومارات: 33% آهن المنتال (اگر بر روی بسته بندی مکمل شما نوشته شده باشد فروس فومارات 40 میلی گرم فقط 13.2 میلی گرم این نوع آهن جذب می شود)
•  آهن کربونیل:  100% آهن المنتال (اگر بر روی بسته بندی مکمل شما نوشته شده باشد آهن کربونیل 40 میلی گرم یعنی تمامی 40 میلی گرم جذب می شود)

نکته: هر چه میزان آهن المنتال کمتر باشد، عوارض گوارشی نیز کمتر است. (بنابراین بیمارانی که مشکل گوارشی دارند می توانند از املاحی همچون فروس گلوکونات که آهن المنتالشان کمتراست، استفاده کنند).

انواع ملح آهن خوراکی

نمکهای آهن:

• فروس گلوکونات
•  فروس سولفات
•  فروس فومارات
• آهن کربونیل
• فروس سیترات، فریک سیترات، فریک سولفات و …

شلاته های آهن با آمینواسید

 فروس گلیسینات (فروس-بیس-گلیسینات)

آهن متصل شده با پروتئین

 آیرون پروتئین سوکسینیلات (IPS)

آهن های دارای پوشش

•  لیپوزومال یا سوکروزومیال
•  پلی ساکاریدی

آهن های هم

ویژگیهای تخصصی هر کدام از نمک های آهن

فروس گلوکونات:
ملح گوکونات آهن، دارای پایین ترین میزان (12%) آهن المنتال است در نتیجه عوارض گوارشی آن از سایر نمک های آهن کمتر است. برخی از مکمل های حاوی ملح گلوکونات آهن که در بازار دارویی ایران موجود می باشد:

• آمپول خوراکی نیوهم
•  قرص آیرون 27 میلی گرمی 21 سنتری می باشد.

فروس سولفات:
ملح فروس سولفات دارای 20% آهن المنتال است به همین علت می تواند سبب بروز عوارض گوارشی مانند یبوست شود. نسخه نویسی این ملح برای پیش گیری و درمان فقر آهن بسیار رایج است. فروس سولفات می تواند باعث سیاهی دندان و همینطور ،سیاه شدن رنگ مدفوع نیز گردد.
برخی از مکمل های حاوی ملح فروس سولفات که در بازار دارویی ایران موجود می باشد :

• قرص فولیکوفر
• قرص آیرون فیت پلاس
• کپسول آیرویت
• کپسول ففول می باشد.

فروس فومارات:
ملح فومارات، دارای 33% آهن المنتال است. فروس فومارات نیز برای پیشگیری یا درمان فقر آهن به کار می رود و می تواند عوارض گوارشی از جمله اسهال داشته باشد. اثرات آن اغلب بعد از یک هفته شروع می شود. برخی از مکمل های آهن با ملح فومارات که در بازار دارویی ایران موجود می باشد:

• کپسول فروگلوبین ب12
• قرص پیوسته رهش آهن برونسون 
• کپسول آسیفر می باشد. 

آهن کربونیل:
کربونیل در واقع آهن خالص است و  دارای 100% آهن المنتال است. در محیط اسیدی معده حل شده و نوعی نمک هیدروکلرید تشکیل می دهد. مزایای چندان بیشتری نسبت به فروس سولفات ندارد اما عوارض کمتری  به خصوص برای کودکان دارد. چون جذب نسبتاً آهسته ای دارد، ممکن است عوارض گوارشی کمتری نیز داشته باشد.
برخی از مکمل های آهن با ملح کربونیل که در بازار دارویی ایران موجود می باشد:

• کپسول هموفیکس
• کپسول هموفر می باشد. 

ویژگیهای مکمل های آهن شلاته شده با آمینواسید (فروس-بیس-گلیسینات):

از اتصال آهن با آمینواسید،ترکیبی به نام گلیسین شکل می گیرد. مطالعات حاکی از آن است که جذب شلاته های آهن بیشتر و عوارض گوارشی آن ها کمتر از نمک های آهن است. همچنین این محصولات تداخل کمتری با جذب کلسیم ایجاد می کنند. در معده باز نمی شوند و وارد روده شده و جذب می گردند. سازگاری بیماران با این فرم آهن بالاتر از نمک های آهن است. برخی از مکمل های آهن شلاته شده با پروتئین:

• شربت فروگلوبین پلاس
• کپسول ایزی آیرون
• کپسول فرودین

ویژگیهای آهن های دارای پوشش (آهن سوکروزومیال یا لیپوزومال):

 این نوع آهن را معمولا در قطره های آهن کودکان می بینیم (چون اکثر والدین نگران سیاه شدن دندانهای کودکانشان هستند این نوع آهن  گزینه مناسبی برای کودکان می باشد). آهن( لیپوزومال) با یک لایه چربی و نشاسته پوشیده شده است وبه راحتی از محیط اسیدی معده عبور کرده و به طور مستقیم از روده جذب می شود، در نتیجه از هر گونه تحریک دستگاه گوارش و ایجاد عوارضی مانند سیاه شدن دندان ، تهوع، یبوست و … جلوگیری می نماید برخی از مکمل های آهن لیپوزومال که در بازار دارویی ایران موجود می باشد:

• کپسول سیدرال فورت
•  ساشه سیدرال فولیک
• قطره سیدرال
• قطره کپتوسیدر
• قطره لیپیفرفورت
• شربت فروزن جویس می باشد. 

ویژگیهای آهن پلی ساکاریدی:

آهن پلی ساکاریدی، نوعی از آهن است که توسط فن آوری خاصی، توسط پوشش پلی ساکاریدی (نشاسته) پوشیده شده است، این پوشش به آهن اجازه می دهد از معده بدون آسیب، اسید معده عبور کند تا از طریق روده کوچک جذب و به جریان خون وارد شود. این محصول به خوبی تحمل می شود و احتمال سمیت را خیلی کمتر می کند ودندان ها را  نیز سیاه نمی کند. کپسول فرامکس و قرص یونی فرو ابیان دارو، مکمل آهن پلی ساکاریدی است که در بازار دارویی ایران موجود می باشد. برای خرید مستقیم قرص یونی فرو کلیک کنید.

ویژگیهای مکمل آهن هِم

تحقیقات نشان می دهد که آهن هِم بهتر تحمل شده و بهتر از نمک های آهن جذب می شود. برای کسانی که نسبت به نمک های آهن حساس هستند، آهن هم می تواند انتخاب بسیار مناسبی باشد. مانند، قرص گلوبیفر پلاس که از آهن هم استفاده کرده است. 
 

ویژگیهای آهن باند شده با پروتئین یا  :IPS

مکمل های آهنی که  در این گروه قرار دارند حاوی آهن “فِریک” هستند که طی فرآیندی با پروتئینی که از لحاظ ساختمان شیمیایی اصلاح شده (کازئین) متصل شده است. IPS ها در محیط اسیدی با PH پایین  و نامحلول هستند و در دوازدهه (ابتدای روده باریک) با بالا رفتن PH، بخش پروتئینی آن هیدرولیز شده و آهن آزاد می شود. این فرم آهن جذب بالاتری نسبت به نمک های آهن و آهن گلیسینات و عوارض گوارشی به مراتب کمتری دارد.

حرف آخر در مورد کدام ملح آهن بهترین قرص آهن است؟

بهترین قرص آهن از نظر پزشکان، متخصصین و صاحبنظران در این حوزه ، قرص آهنی است که با سن، جنس، میزان کم خونی شما، مقدار آهن، فریتین شما  و با  شرایط بدن شما سازگار باشد. بنابراین برای انتخاب بهترین مکمل آهن، فقط کافی است که میزان آهن و فریتین خون خود را چک کنید و با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.  توجه به این نکته ضروری است که قرص آهنی که برای شما متناسب است و نیاز شما را به آهن برطرف میکند ممکن است برای کودک شما، مادر  شما، دوست و سایر اعضاء خانواده نه تنها مفید نباشد بلکه با مصرف آن دچار مشکلات  بیشتری گردند. بنابراین به هیچوجه  مکمل آهن خود را به سایرین پیشنهاد ندهید چون هر شخصی نیاز به نوع خاصی از مکمل آهن دارد