ناگفته های کرونا(کووید19)

مقدمه

چگونه از مرگ و بستری در آی سی یو در برابر کرونا فرار کنیم………………….

کرونا چیست؟

کرونا نام یک خانواده ویروسی است که این روزها بیشتر از هر کلمه دیگری ذهن ما را درگیر کرده است و شاید این روزها بیشتر از هرکلمه دیگری با این نام روز را به شب می رسانیم. شاید لازم باشد قبل از اینکه در مورد بیماری کرونا صحبت کنیم درمورد خود ویروس هم  نکته هایی را بدانیم .

ویروس یک کلمه یونانی است و درمعنای لغوی به معنای زهریاهرنوع ماده سمی می باشد، ویروسها قبل از ورود به درون سلول زنده، هیچ فعالیت حیاتی نخواهند داشت ولی به محض ورود به سلولهای زنده سایرموجودات، یک موجود زنده محسوب شده و به فعالیتهای حیاتی خود ادامه می دهند و حتی میتوان گفت فرمانروای سلول میزبان می شوند. ویروسها قابلیت بیمار کردن تمام موجودات زنده از جمله باکتریها، گیاهان، حیوانات و انسان را دارا می باشند.

اولین ویروس کشف شده، ویروس موزائیک تنباکو بود که در اواخر قرن نوزدهم کشف شد.از آن تاریخ تا به امروز ویروسهای بیماریزای بسیاری کشف شده است که متاسفانه در زمانهایی، مرگ و میر بسیاری در بین انسانها داشته اند به عنوان مثال در سال 1918یک نوع ویروس آنفولانزا به نام آنفولانزای اسپانیایی باعث مرگ 50 میلیون انسان شد(حدود 5 درصد جمعیت کره زمین درآن تاریخ) و یا ویروس ایدزتا به امروز جان 25 میلیون انسان را گرفته است .

از عوامل مهم مرگ و میر بالای ویروسها در موجودات زنده از جمله انسان، تکثیر زیاد درزمان کوتاه وعدم داروهای مناسب و موثر و کم عارضه است. متاسفانه ویروسها به علت اینکه به محض ورود به سلول میزبان، شروع به تکثیرمی کنند و به سرعت زیاد می شوند ودر پاره ای ازموارد سیستم دفاعی بدن خیلی دیر برعلیه آنها فعال می شود، باعث مرگ و میر در بیماران می گردند و خبر ناراحت کننده اینکه داروهای ضد ویروس بسیار کم و گران قیمت هستند، ساخت داروهای ضد ویروس به این علت که ویروس جزئی از سلول میزبان می شود و ناخواسته سلولهای میزبان را هم از بین می برد، بسیار پیچیده است و متاسفانه عوارض زیاد هم دارند.

یکی از ویروسهایی که هر از چند گاهی جهان را شوکه می کند و باعث مرگ و میرزیاد می گردد، کرونا ویروسها می باشند. کرونا ویروسها، خانواده بزرگی از ویروس‌ها وعضو خانوادهٔ ویروسی کروناویریده هستند. مواردی از این خانواده که باعث بیماری در انسان شده اند و نام خیلی از آنها برای نسل ما کاملا آشناست شامل:

• کروناویروس سارس: تصور می‌شود که منشاء این  ویروس ازخفاش در چین ناشی شده باشد که در سال ۲۰۰۲ باعث اپیدمی جهانی سارس وسندرم حاد تنفسی گردید وباعث مرگ حدود 800 نفرنیز شد.
• کروناویروس مرس(نشانگان تنفسی خاورمیانه): شیوع این ویروس در سال 2012 و توسط آزمایشگاهی در لندن کشف شد وباعث مرگ 858 نفر گردید.
• کروناویروس کویید19(سندرم حاد تنفسی): برای اولین بار در شهر ووهان استان هوبئی چین در سال 2019 پس از اینکه مردم بدون علت مشخصی دچار سینه پهلو شدند و واکسن‌ها و درمان‌های موجود مؤثرواقع نشد، این نوع جدید نیز شناسایی شد.

کرونا (کویید19) و علائم آن

در اواخر سال 2019 در رابطه با همه گیری ویروس کویید19اطلاع رسانی شد و از آن تاریخ تا الان وارینته های متفاوت با علائم متفاوت کشف شدند و متاسفانه بسیاری از علائم این ویروس شبیه سرما خوردگی است و افتراق آنها از هم به جز با تست کرونا درآزمایشگاههای معتبرامکان پذیر نیست.

 بروزعلائم عفونت کرونا بین 2 تا ۱۴ روز پس ازانتقال ویروس کرونا آغاز می‌شوند و در بعضی افراد بسیار خفیف و بعضی بسیار شدید می باشد و حتی ممکن است به مرگ نیز منتهی شود. کووید 19 راحت تر از آنفولانزا سرایت می کند و علائم شدید تری دارد. مدت زمان بیشتری نیاز است تا افراد علائمی را نشان دهند و به همین دلیل، ناقلین می توانند افراد بیشتری را آلوده کند. علائم شایع عفونت کرونا عبارتند از:

• رنگ پریدگی صورت و رنگ آبی یا خاکستری صورت و لب ها و ناخن ها که به دلیل تغییر رنگ پوست است. ( این مورد به دلیل درگیری ریه و کمبود اکسیژن در خون است )
• فقدان ناگهانی حس بویایی و یا چشایی
• عدم توانایی در بیدار شدن و بیدار ماندن
• درد دائمی و فشار در قفسه سینه
• آبریزش و گرفتگی بینی
• مشکلات تنفسی
• تهوع و استفراغ
• گیجی ناگهانی
• کاهش اشتها
• خستگی
• بروز تب
• سرفه
• سردرد
• گلودرد
• اسهال
• خلط

خوب است بدانیم بیشتر مبتلایان به عفونت کرونا علائم خفیف تا متوسط دارند و با استراحت در منزل و درمان‌های غیر نسخه‌ای و بدون نیاز به مراجعه به مراکز درمانی بهبود می‌یابند و البته گفتن این نکته ضروری است که ممکن است همه مبتلایان علائم یکسان و تمامی این علائم را نداشته باشند.

 پس از ورود ویروس کرونا به مجاری‌ تنفسی فوقانی فرد (بینی و حلق)، ذره ویروسی در آنجا ساکن می‌شود. در این شرایط بیمار علائم خفیفی از بیماری را همچون بدن‌ درد، آبریزش بینی، گلودرد و اسهال بروز می‌دهد. در صورتی که سیستم ایمنی فرد در وضعیت مناسب نباشد ( افراد مسن یا مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای) و یا شدت آلودگی فرد زیاد باشد (کادر بهداشت و درمان)، آنتی‌بادی‌های اختصاصی و کافی برای از بین بردن ویروس ترشح نمی‌شود.

در این صورت ویروس کرونا در بدن بیمار زنده مانده و به سمت مناطق تحتانی دستگاه تنفس (نای، نایژه و ریه‌) پیشروی می‌کند. علائم بیماری کرونا شدت بیشتری پیدا کرده و به صورت تب، سرفه خشک و احساس خستگی مشاهده می‌شود. با دسترسی ویروس کووید19 به ریه بیمار، ویروس از طریق پروتئین‌های سطحی خود به سلول های ریه اتصال می یابد، به درون آنها وارد می‌شود و با در اختیار گرفتن سیستم ژنتیکی فرد شروع به تکثیر می‌کند.

در این مرحله سلول های ریه بیمار به کارخانه تولید ویروس تبدیل می شوند. ویروس کرونا (کووید19) پس از تکثیر فراوان در هریک از سلول‌های ریه آنها را تخریب کرده و از آنها خارج می شود، سپس به درون سلول های دیگر وارد می‌شود و شدت عفونت افزایش می یابد. بنابراین تمام قطرات و ترشحات تنفسی فرد آلوده به ویروس کرونا (کووید19)حاوی ذرات ویروس کووید19 می باشند.

افرادی که در خطر ریسک بالا برای سندرم کرونا هستند

• افرادی که رژیم غذایی ناسالم دارند و چاق هستند یا افزایش وزن دارند.
• افرادی که سابقه بیماریهای زمینه ای در خانواده خود دارند.
• آقایان بالای 45 سال و خانمهای بالای 55 سال
• افرادی که فعالیت فیزیکی کمی دارند.
• افراد پرفشار خون و کلسترول بالا
• افراد سیگاری
• افراد دیابتی
• افراد چاق

پیشگیری از ابتلا به ویروس کویید 19

• شستن مرتب دست‌ها با شوینده دست یا صابون برای دستِ‌کم 40-60 ثانیه
• ضدعفونی کردن اجسام  و سطوحی که زیاد لمس می‌شوند.
• دوری از مسافرت های غیر ضروری و حضور در اماکن شلوغ
• عدم لمس دهان، بینی و چشم با دست آلوده
• رعایت فاصله اجتماعی حدود یک متر (3فوت)
• اجتناب از قرار گرفتن در نزدیکی افراد بیمار
• شستشوی دست حداقل با الکل 60%
•  دوری از استعمال دخانیات
• پرهیز از حضور در تجمعات
•  زدن ماسک

روشهای تشخیصی ویروس کرونا ( کویید 19)

روشهای تشخیصی موثر تایید شده در ارتباط با کرونا شامل:

• تست آزمایشگاهی مولکولی PCR:  این تست از طرف سازمان‌ بهداشت جهانی و مرکز کنترل بیماری‌های عفونی،  به عنوان دقیق‌ترین روش تشخیصی ویروس کووید19معرفی شده است.  با استفاده از این تست ماده ژنتیکی ویروس کویید19، در نمونه های دستگاه تنفسی، بینی و حلق  شناسایی می شود. بر اساس نتایج حاصل از روش PCR می‌توان اطلاعات دقیقی از حضور و تعداد ویروس کووید 19موجود در نمونه‌‌های بالینی را مورد بررسی و شدت بیماری فرد بدست آورد. از این‌رو، این روش در تشخیص و بررسی روند درمان بیماری کووید19 بسیار قابل اعتماد می‌باشد البته بسته به کیفیت کیتهای آزمایشگاهی امکان جواب تست کاذب نیزوجود دارد.

• تست آزمایشگاهی سرولوژیکی با روش الایزا: انجام این آزمایش برای تشخیص سابقه ابتلا به بیماری کووید19 پیشنهاد می شود.  با این وجود بر اساس نتایج بدست آمده از مطالعات اپیدمیولوژیک، تفسیر نتایج منفی بدست آمده از آزمایش‌های سرولوژیک قابل اعتماد نمی باشد. آزمایش آنتی بادی کرونا یکی از روشهای تشخیص عفونت کرونا ویروسی کووید19 می‌باشد که بصورت سرولوژی و بر اساس روش الایزا انجام می‌گیرد. این روش از نظر سازمان بهداشت جهانی به عنوان یک ابزار کمکی به منظور بررسی سابقه آلودگی  فرد با ویروس کووید19،  مورد تایید می‌باشد. در حال حاضر این تست به دلیل قیمت ارزان، دسترسی راحت، مدت زمان کوتاه انجام آزمایش، نمونه‌گیری راحت، و عدم نیاز به تجهیزات آزمایشگاهی بسیار تخصصی به‌عنوان یک روش‌ رایج برای بررسی سابقه آلودگی افراد به ویروس کووید19 به‌کار برده می‌شود.در روش سرولوژیکی الایزا، در نمونه خون افراد وجود فاکتورهای ایمنیزای ضد ویروس کووید19 به نام آنتی بادی ارزیابی می‌شوند. آنتی بادی های اختصاصی یا ایمونوگلوبولین ام (IgM) و جی (IgG)  آنتی‌بادی‌ها که ایمونوگلوبولین یا پادتن نیز نامیده می شوند، فاکتورهای ایمنیزای اختصاصی و از جنس پروتئین می باشند. وجود آنتی‌بادی در خون نشان دهنده پاسخ سیستم ایمنی فرد نسبت به عوامل عفونی مختلف می‌باشد. در افراد سالم پس از ورود ویروس کووید19، IgM به عنوان اولین آنتی‌بادی ضد ویروس تولید می‌شود. با گذشت زمان آنتی بادی اختصاصی‌تری به نام IgG تولید می شود. مقدار این آنتی‌بادی ها به تدریج افزایش می‌یابد و برای مدتی در خون باقی می‌ماند. بر این اساس در روش سرولوژیکی الایزا، از طریق ارزیابی وجود آنتی‌بادی‌های اختصاصی ضد ویروس کووید19 (تیتراسیون آنتی‌بادی‌های اختصاصی) سابقه مواجه افراد با ویروس قابل بررسی است. تفسیر نتایج حاصل از این تست باید توسط پزشک و با توجه به سوابق بالینی و اجتماعی فرد انجام گیرد. با استفاده از این تست افراد بدون علامت اما آلوده به ویروس کووید19 که به عنوان ناقلین سالم در نظر گرفته می‌شوند، نیز قابل شناسایی می‌باشند. انجام آزمایش سرولوژی الایزا در افرادی که سیستم ایمنی آنها دچار اختلال می باشد (افراد مبتلا به بیماری های خودایمنی یا سرطان) و یا مصرف‌کنندگان داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مانند کورتون، پیشنهاد نمی شود. بر اساس دستورالعمل سازمان بهداشت جهانی بهترین زمان انجام تست آنتی بادی کرونا به روش  الایزا  از اواخر هفته دوم تا اواسط هفته سوم پس از مواجهه فرد با عوامل پر خطر یا بروز علائم بالینی بیماری کووید19 می‌باشد.در افراد سالم از دومین روز ورود ویروس به بدن، سیستم ایمنی فرد‌ برای مقابله با ویروس فعالیت خود را از طریق تولید آنتی‌بادی‌های اختصاصی (IgM) آغاز می‌کند. با گذشت زمان و اوایل هفته دوم، علاوه بر آنکه مقدار تولید و تجمع آنتی بادی IgM ضد کووید19 در خون افزایش می یابد، آنتی‌بادی تخصصی تری به نام IgG  نیز قابل شناسایی می‌باشند. میزان تولید IgG از هفته دوم آغاز می‌شود و در اواسط هفته سوم به حداکثر مقدار خود می‌رسد و پس از آن با کمی تنزل، در سطوح  قابل تشخیص به روش الایزا  برای مدتی در خون باقی می‌ماند (زمان دقیق آن هنوز به درستی مشخص نشده است). انجام تست آنتی بادی نه تنها برای بررسی سابقه آلودگی افراد به ویروس کووید19 قابل انجام است، بلکه به عنوان یک تست غربالگری برای شناسایی اهداکنندگان پلاسما به منظور درمان بیماران مبتلا به بیماری کووید19 و روش های پلاسما درمانی نیز مفید می باشد.

• سی تی اسکن سینه: در مسیر تشخیص کووید19، اگرچه روش PCR یک روش اختصاصی است اما باید نتایج منفی کاذب را نیز در نظر داشت چراکه تشخیص نادرست این بیماری عواقب جدی را به دنبال خواهد داشت.  از این رو بسیاری از پزشکان پیشنهاد کرده اند که انجام سی تی اسکن سینه به عنوان یک روش تشخیص کمکی ضروری  است زیرا یک روش بسیار حساس است و می‌تواند تصاویر مشخصی از وقوع پنومونی (ذات الریه) و میزان درگیری ریه های بیمار را به نمایش بگذارد.از این رو در افراد مشکوک به عفونت کرونا که نتایج تست PCR در آنها منفی گزارش می‌شود، تکرار مجدد تست و سی تی‌اسکن سینه می‌تواند مفید باشد. انجام سی‌تی‌ اسکن با وضوح بالا  در جهت بررسی ریه‌ها برای  تشخیص بیماری در مراحل اولیه و ارزیابی شدت عفونت کووید19 در بیماران ضروری است سی تی اسکن های معمولی در بیماران کووید19، تصاویری از شیشه مات در  بافت پارانشیمی هر دو طرف ریه  و کدورت‌ های ریوی تثبیت شده را نشان می‌دهند و  در بعضی از موارد به صورت  اشکال دایره ای که به سمت اطراف خارجی بافت ریه توسعه پیدا کرده اند، دیده می‌شوند.اگر چه سی‌تی اسکن سینه به عنوان یک روش تشخیصی بسیار با ارزش در جهت تشخیص بیماری کووید19 در نظر گرفته می شود، به خصوص در مناطقی که ویروس شیوع بالایی دارد، اما مانند دیگر روش‌های تشخیصی  نقایصی نیز در این روش وجود دارد  از قبیل عدم تمایز در میان انواع عفونت‌های ویروسی ذات الریه‌ای و تصاویر سی تی غیر معمول. درگیری بافت ریه در بیماران  مبتلا به بیماری های سارس (SARS) و مرس (MERS) نیز  مشاهده می شود و تصاویر سی تی اسکن سینه آنها نیز مانند بیماران مبتلا به بیماری کووید19 بصورت کدورت‌های شیشه‌ای مات و تثبیت شده دیده می شود. این مسئله، اختصاصیت روش سی تی اسکن در جهت تشخیص قطعی بیماری کووید19 را کاهش می‌دهد و از طریق تصاویر سی تی اسکن سینه به تنهایی، تشخیص افتراقی بیماری‌های سارس ، مرس و کووید19 ( و یا بیماری های ذات‌اریه ویروسی دیگر) غیرممکن است. از این‌رو، انجام آزمایش PCR در کنار روش سی تی اسکن در جهت تشخیص قطعی ابتلا به ویروس کرونا و بیماری کووید19 ضروری‌ است. 

• اگر مبتلا به کرونا شدیم چه کارهایی را حتما انجام دهیم.

• قبل از هر چیز به مراکز و ستاد مقابله با کویید19 به شماره 4030 تماس بگیرید و بعد از شنیدن راهنمایهای آنها در صورت نیاز، تست PCR با نمونه گیری ترشحات حلق و بینی انجام دهید و تا اطلاع ازجواب آزمایش حتما نکات زیر را رعایت کنید.
• خود را قرنطینه کنید و تا حد امکان از دست زدن به اشیا و سطوح خودداری کنید.
• فاصله گذاری اجتماعی را به عنوان یکی از نکات بسیار مهم در جهت کاهش احتمال انتقال فرد به فرد ویروس رعایت کنید.
• اجتناب از تماس دست‌ها به چشم ها، دهان و بینی، شستن مرتب دست ها با آب و صابون و یا ضد عفونی کردن آنها با محلول های الکل دار سازگار با پوست، یکی از راه‌های اصلی برای جلوگیری از ورود ویروس به غشاهای مخاطی و انتقال بیماری کووید-19 می‌باشد. 
• مواد خوراکی و کالاهای خریداری شده را، با توجه به نوع آنهاو به عنوان یکی از موارد بسیار مهم در جهت جلوگیری از ورود ویروس به درون منزل خود  ضد عفونی کنید.
• سیستم ایمنی خود را با آنتی اکسیدانها و ویتامین های دی و سی تقویت کنید.
• در نظر داشتن احتمال انتقال ذرات ویروسی از طریق مدفوع در شرایط پرستاری های خانگی و بیمارستانی امری ضروری است و به نظر می رسد که می تواند مسیرهای احتمالی انتقال مدفوعی- دهانی ویروس را محدود سازد.
• در صورتی که علائم شدید همچون سرگیجه، درد قفسه سینه داشتید حتما به مراکز درمانی مراجعه کنید.
• نکته خیلی خیلی مهم اینکه درصورت بستری شدن در منزل هر روز وضعیت عمومی خود را به ستادهای مقابله با کویید 19اطلاع دهید.

روش های درمان کرونا(کویید19)

تاکنون داروی اختصاصی و روش درمانی قطعی برای ویروس کرونا و بیماری کووید-19 مشخص نشده است. درمان‌های حمایتی همچون اکسیژن تراپی، مدیریت مایعات تجمع یافته در ریه ها، و استفاده از آنتی بیوتیک‌های وسیع الطیف برای جلوگیری از وقوع عفونت های ثانویه باکتریایی در بیماران مبتلا به کووید-19، از مهمترین روشهای درمان می‌باشند.روش پلاسما درمانی بر اساس استفاده ازآنتی بادی های اختصاصی ضد ویروس  کویید 19در افراد بهبود یافته از بیماری کووید-19 در جهت درمان مبتلایان بد حال این بیماری می باشد. از این رو, بسیاری از بیماران بهبود یافته از بیماری کووید-19  برای اهداء پلاسما خود داوطلب می‌باشند. این روش برای درمان بیماری های  سارس و مرس نیز کاربرد داشته است. استفاده از  این روش در افراد مبتلا به فرم حاد و شدید بیماری کووید-19 نتایج مطلوبی را نشان داده است. 

حرف آخر در مورد ناگفته های کرونا

نکته مهم در ارتباط با کرونا، اهمیت به جمله، ” پیشگیری بهتر از درمان می باشد” می باشد. ویروس کرونا، همچون ویروس آنفولانزا به هیچ وجه از بین نمی رود و سال به سال، نمونه های جدید آن، شیوع پیدا می کند. استفاده از مکمل های تقویت کننده سیستم ایمنی، کمک می کند که کمتر به این ویروس مبتلا شویم. بعضی از علائم بیماری کرونا با آنفولانزا شباهت دارند و باعث سر در گمی بیماران می گردد. برای اطلاع از تفاوت علائم بیماری کرونا و آنفولانزا مقاله ” کرونا گرفتم یا آنفولانزا” مطالعه نمایید. 

منابع:

https://www.unicef.org/iran

https://www.medicalnewstoday.com/articles/315332#Risk%20factors

https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/hcp/non-us-settings/overview/index.html#prevention