تشخیص متانول در مشروبات الکلی و اثر متانول در مرگ و کوری

تشخیص متانول در مشروبات الکلی (عرق کشمش، آبجو، مشروبات وکیوم و …) در منزل راهی بسیار سخت و غیر قابل اطمینان می باشد تنها راه رهایی از مرگ با مصرف مشروب حاوی متانول، مراجعه سریع با اولین نشانه مسمومیت در ساعات اولیه مصرف، به مراکز درمانی است.

هر سوالی راجع به تشخیص متانول در مشروبات الکلی دارید انتهای همین مقاله در بخش “دیدگاهتان را بنویسید” مطرح کرده و در کوتاهترین زمان ممکن پاسخ علمی خود را از متخصصین و کارشناسان علمی داروخانه آنلاین زرتشت دریافت نمایید. 

تشخیص متانول در مشروبات الکلی غیراستاندارد و سمی با متانول

مشروب سمی و غیر استاندارد، مشروبی است که بجای الکل اتانول از الکل متانول در تولید آن استفاده شده باشد. متانول (CH3OH) یا الکل متیلیک، که به الکل چوب و الکل صنعتی هم معروف است؛ ساده ترین شکل الکل است که از نظر بو، طعم و شکل ظاهری بسیار شباهت به اتانول دارد که در مشروبهای استاندارد از اتانول استفاده می شود.

سمیت متانول بسیار بالاست. سمیت متانول به دلیل محصولات متابولیکی آن است. محصولات جانبی متابولیسم متانول باعث تجمع اسید در خون (اسیدوز متابولیک)، کوری و مرگ می شود. بیشتر موارد مسمومیت با متانول در نتیجه نوشیدن الکل خانگی است. مشروب هایی که در خانه و غیراستاندارد تولید می شوند حاوی مقداری متانول هستند؛ بعضی از افراد با علم و آگاهی کامل، الکل متانول ارزان را به مشروب اضافه می کنند که میزان گیرایی مشروب را بالا ببرند اما بعضی از افراد ناآگاهنه و به دلیل روش تقطیرهای ضعیف و غیراستاندارد، مقداری متانول در مشروبهای تولید خود خواهند داشت.

متاسفانه در کشورهایی که ممنوعیت شرب الکل وجود دارد؛ به علت تولیدات زیرزمینی و خانگی مشروبات الکلی، مصرف الکلهای غیر استاندارد و حاوی متانول بسیار رایج است و هر ساله قربانیهای بسیاری می گیرد که اکثریت آنها جوانان می باشند. متانول، یک ماده سمی است که می تواند از طریق چشم، پوست، ریه ها و دستگاه گوارش جذب شود. قرار گرفتن در معرض بیش از حد متانول، می تواند باعث مرگ شود. استفاده از متانول در بسیاری از صنایع رایج است و استفاده می شود. در حلال ها، یخ زداها، و ساخت پلاستیک، پلی استر و سایر مواد شیمیایی از متانول استفاده می شود. سطح متانول در خون بیش از 500 میلی گرم در لیتر، در صورت عدم درمان به موقع، سمی است و باعث مرگ می شود.

تشخیص متانول در مشروبات الکلی در خانه

تشخیص متانول در مشروبات الکلی در خانه، بسیار سخت و تقریبا غیرممکن است. الکل متانول (CH3OH)  یا الکل صنعتی یا الکل چوب، بر خلاف الکل اتیلیک یا اتانول ( در مشروبات الکلی استاندارد از این نوع الکل استفاده می شود) بسیار سمی است. متانول خالص از نظر رنگ، بو و طعم، شباهت بسیار زیادی به اتانول دارد و در کشورهای پیشرفته و کشورهایی که نوشیدن الکل مجاز می باشد؛ برای جلوگیری از نوشیدن الکل متانول و متمایز کردن آن، از مواد رنگی و بد طعم، در ترکیبات آن استفاده می کنند.

تشخیص طعم و بوی متانول خالص از اتانول با دستگاههای ساده خانگی و حتی کیت تشخیص متانول بسیار سخت و تقریبا ناممکن است. امکان تشخیص کامل و استاندارد اتانول از متانول تنها با سانتریفوژهای پرسرعت آزمایشگاهی امکانپذیر است. بنابراین به هیچوجه به توصیه افرادی که مدعی هستند آزمایشهای لازم برای تشخیص متانول مشروب را انجام داده اند؛ اطمینان نکنید. تشخیص قطعی متانول از اتانول، تنها در شرایط آزمایشگاهی استاندارد و سانتریفیوژهای تخصصی امکانپذیر است که در دسترس عموم نمی باشد و تنها محققین و کارشناسان آزمایشگاه امکان استفاده از چنین دستگاههای تخصصی را دارند.

آیا کیت تشخیص متانول در مشروبات الکلی مورد اطمینان است؟

کیت تشخیص متانول در مشروبات الکلی، در بسیاری از مراکز به فروش می رسد اما متاسفانه بسیاری از آنها غیراستاندارد و تقلبی می باشند. کیتهای تشخیص متانول، به هیچوجه جواب استاندارد و قطعی درمورد عدم وجود متانول را در مشروب، به ما نمی دهد و تنها باعث می شود که با اطمینان بیشتری به مصرف مشروب غیر استاندارد و سمی با متانول ادامه دهیم و در نتیجه میزان دوز متانول را در بدنمان بالا ببریم.

آزمایش تشخیصی و تخصصی دیگری به نام یدوفرم نیز در تشخیص متانول از اتانول کمک کننده است. وقتی اتانول با ید، در حضور NaOH  حرارت می بیند، رسوب زرد رنگی را تشکیل می دهد اما متانول به آزمایش یدوفرم واکنش مثبتی نشان نمی دهد. بسیاری از افراد مصرف کننده نوشیدن الکلی با سوزاندن اتانول (اتانول بوی سنگین و سوزاننده ای دارد و شعله آبی روشن منتشر می کند.) و متانول مدعی هستند که این نوع مشروب سمی می باشد و یا سمی نمی باشد.

در صورتیکه آزمایش تشخیص متانول با روش سوزاندن، تنها در دوزهای بالای متانول امکانپذیر است و اگر میزان دوز متانول در الکل کم باشد، جواب چنین آزمایشی، قابل اطمینان نمی باشد و تنها یک آزمایش گمراه کننده است. در واقع امکان تشخیص شعله زرد، به میزان اندک،  با چشم غیر مسلح و شرایط غیر آزمایشگاهی امکانپذیر نمی باشد. 

متانول در کدام مشروبها وجود دارد؟

متانول در مشروبات خانگی و دست ساز که امکان تقطیر کامل و استاندارد وجود ندارد، وجود دارد. در ساخت مشروبات استاندارد و کارخانه ای نیز در روند تخمیر و تولید الکل، امکان تولید متانول وجود دارد اما در پایان فرایند مشروب سازی، متانول از مشروب حذف و تصفیه می شود. در مشروبات خانگی نیز با توجه به میزان تجربه فرد در تولید مشروب و استفاده از دستگاههای تقطیر پیشرفته، میزان دوز متانول در تولید نهایی متفاوت می باشد.

امکان وجود دوز بالای متانول در الکهای تولید خانگی به روش تقطیر و  با درصد الکل بالا همچون عرق، تکیلا، وودکا و ..بسیار بیشتر است نسبت به آبجو و شراب، البته حتما به این نکته هم توجه داشته باشید که از آنجا که متانول قیمت ارزانتری نسبت به متانول دارد بسیاری از افراد سودجو برای تهیه مشروبات الکلی و حتی آبجو و شراب و افزایش درصد الکل و گیرایی آن تعمدا از متانول و سایر مواد سمی حاوی متانول مانند ضد یخ، استفاده می کنند. بنابراین امکان وجود متانول در آبجو و شرابهای غیر وکیوم هم وجود دارد مگر اینکه خود فرد، آبجو و شراب را درست کرده باشد. 

علت مرگ و کوری با مشروبات حاوی متانول

متانول در بدن و بعد از مصرف مشروبات الکلی به صورت خوراکی، در کبد متابولیزه شده و به چند ماده سمی همچون فرمالدئید، و جوهر مورچه (اسید فرمیک)  تبدیل می شود. این ترکیبات بسیار سمی و برای سلامت بدن خطرناک می باشند. فرمالدئید و به خصوص جوهر مورچه باعث آسیب فراوان به دستگاه گوارشی، عصبی، چشمی و اسیدی شدن خون می گردند که در نهایت باعث از بین رفتن اندامهایی چون کلیه، چشم می گردند و باعث نابینایی و مرگ می شوند. 

چه مقدار متانول در مشروبات الکلی باعث مرگ و کوری می گردد؟

مقدار متانول در مشروبات الکلی به میزان وزن فرد بستگی دارد افرادی که کم وزن هستند با مقدار کمتری متانول مسموم می شوند. طبق توصیه سازمان بهداشت جهانی و سازمان کنترل و پیشگیری بیماریهای واگیردار آمریکا (CDC)، خوردن 4 تا 10 سی سی (1 تا 2 قاشق مرباخوری) متانول خالص می تواند باعث عوارض جدی همچون نابینایی و از دست دادن کلیه شود و از 25 سی سی (معادل یک ته استکان) به بالا می تواند باعث مرگ گردد. به عبارتی دوز کشنده بستگی به وزن اشخاص دارد. احتمال کوری و مرگ افراد با وزن کمتر بسیار بالاست. 

علائم مصرف مشروب سمی و حاوی متانول

علائم مصرف مشروب سمی و حاوی متانول در ساعتهای اولیه به مصرف مشروبهای استاندارد و حاوی اتانول، شباهت بسیاری دارد. علائم مسمویت با متانول در ساعات اولیه تهوع، استفراغ، سرگیجه و بدحالی است و علائم  به حالت مخمور شدن با مشروب عادی (حاوی اتانول) بسیار شباهت دارد. به همین علت هم می باشد که افراد مسموم با متانول معمولا در ساعتهای طلایی و اولیه که امکان درمان و رفع مسمومیت وجود دارد به مراکز پزشکی مراجعه نمی کنند.

عوارض خطرناک بعد از 12 تا 24 ساعت پس از مصرف مشروب سمی و حاوی متانول، نمایان می شود. علائم شامل: اختلال تعادل، سرگیجه شدید، تاری و مشکلات بینایی، عدم تحمل نور، تهوع و استفراغ، اسهال، دل درد و دلپیچه، سختی تنفس، کبودی، فشارخون پایین و در صورت عدم مراجعه به مراکز درمانی، کوری، تشنج و مرگ می باشد. 

پادزهر متانول

پادزهر متانول، اتانول یا فومپیزول می باشد. این دو نوع پادزهر متانول، متابولیسم متانول را به تاخیر انداخته تا متانول به طور طبیعی یا از طریق دیالیز از بدن دفع شود. استفاده از فومپیزول به دلیل هزینه بالا و در دسترس نبودن محدود است. در درمان افراد مسموم با متانول همچون مسمویت با تداخل و عوارض دارویی از همودیالیز استفاده می شود. 

حرف آخر در ارتباط با مشروب سمی حاوی متانول

•    با مشاهده علائمی همچون تهوع، استفراغ، سرگیجه، اختلال دید بلافاصله به مراکز درمانی مراجعه کنید.
•    ساعات اولیه مسمومیت، ساعات طلایی درمان محسوب می شود؛ بنابراین با اتلاف زمان و درمانهای خانگی جان خود را در خطر نیاندازید.
•    به هیچوجه از مشروبات الکلی غیراستاندارد و خانگی به خصوص با درصد الکل بالا استفاده نکنید.
•    خوشحالی لحظه ای را با چشم و جان خود معامله نکنید. 

منابع:
https://www.cdc.gov/niosh/topics/methyl-alcohol/default.html

https://www.bbc.com