آیاممکن است پاندمی بعدی، ویروس ایدز باشد!

مقدمه

ویروس ایدز و جود دارد و از بین نرفته و نبود برنامه های آموزشی برای آگاهی رسانی، جوانان و نوجوانان درباره ویروس ایدز و راههای ابتلا به آن، به شدت جامعه ما را تهدید می کند.

اول دسامبر، روز جهانی مبارزه با ایدز

از سال 1988 تا به امروز، روز اول دسامبر برابر با 10 آذر به ما یاداوری می کند که خطر ویروس ایدز هنوز، زندگی تک تک ما را تهدید می کند ولی، آیا باید همچنان نگران بیماری ایدز باشیم؛ بله متاسفانه، ویروس ایدز و جود دارد و از بین نرفته و نبود برنامه های آموزشی برای آگاهی رسانی، جوانان و نوجوانان درباره ویروس ایدز و راههای ابتلا به آن، به شدت جامعه ما را تهدید می کند.

پاندمی ویروس کرونا در این دو سال به همه ثابت کرد که نباید ویروسها را نادیده بگیریم، ویروسها توانایی فلج کردن زندگی ما انسانها را به طور کامل دارند. ویروسها، عامل بیماریزای بسیار کوچکی هستند که تنها در سلولهای بدن موجودات زنده دیگر، امکان زندگی دارند و تکثیر می یابند. از زمان شناخت اولین ویروس تا به امروز، همیشه تولید داروی ضد ویروس، دغدغه دانشمندان بوده و هست. به این دلیل که داروهای ضد ویروس، بسیار پر عارضه است؛ چون دارویی که ویروس را از بین ببرد، بر سلولهای بدن ما هم تاثیر گذار خواهد بود.

بنابراین برای مقابله با ویروسها، از جمله ویروس ایدز، نقش پیشگیری با واکسن، پررنگتر ازدرمان می باشد. ویروس ایدز) (HIV یا ویروس نقص سیستم ایمنی، یک ویروس رتروویروس است که به سیستم ایمنی بدن انسان حمله می کند. مقابله با این ویروس بسیار دشوار است؛ به این علت که با یک پوشش قندی پوشانده شده است و از تاثیر آنتی بادی بدن و سلولهای دفاعی بدن ما، در امان می ماند.

در حال حاضر هیچ درمانی برای ویروس ایدز وجود ندارد، درمان‌های موجود فقط سرعت پیشرفت آن را کاهش می‌دهند.حتی‌تولید واکسنی که ویروس ایدز (HIV) را مورد هدف قرار دهد، نیز بسیار چالش برانگیز است؛ زیرا رتروویروس (ویروس پسگرد) ۷۲ ساعت پس از انتقال به بدن به بخشی از ژنهای انسان تبدیل می‌شود و دیگر برای بدن یک موجود بیگانه نیست که با آن مبارزه کند واین ویروس دقیقا مشابه سلولهای بدن ما ادامه حیاط می دهد. ویروس ایدز به خودی خود کشنده نیست؛ اما، از آنجا که باعث نقص سیستم ایمنی بدن می شود؛ مبتلایان به ویروس ایدز، مستعد بیماریهای دیگر، از جمله سرطان و سایر عفونتهای مرگبار می شوند.

ویروس ایدز دوره کمون (نهفتگی) طولانی دارد؛ گاهی تا 10 سال، در بدن یک فرد ناقل، بدون هیچ علامتی، باقی می ماند. فردی که در دوران نهفتگی قرار دارد؛ هیچ علامتی ندارد و فقط بیماری را به سایر افراد منتقل می کند و همین رفتار مرموز این ویروس است که باید همه ما را نگران کند. چون تمامی افرادی که در اطراف ما هستند ممکن است ناقل این ویروس باشند و حتی خودشان از این مساله بی خبر باشند. 

بر پایه برآوردهای آماری در سال ۲۰۰۹ نزدیک به ۳۳ میلیون نفر در سراسر جهان دچار این بیماری بوده‌اند. در ایران حدود 40 هزار بیمار مبتلا به ایدز، شناسایی شده است. این در حالیست که کل مبتلایان، در ایران 60 تا 70 هزار مورد تخمین زده شده اند؛ در واقع 30 تا 40 درصد، مبتلایان از بیماری خود مطلع نیستند و در جامعه پراکنده اند.

پراکندگی بیماران ایدز شناخته شده در جهان

راههای انتقال ویروس ایدز

• تماس جنسی

شایع­‌ترین حالت انتقال ویروس ایدز، تماس جنسی با فرد آلوده است. این ‌گونه انتقال، در هرگونه رابطه جنسی (زن ـ زن، مرد ـ مرد و زن ـ مرد) دیده ‌شده است. معمولاً خطر انتقال از مقاربت بیش­تر است. خطر ابتلا از طریق سایر روش­ها مانند آمیزش جنسی دهانی بسیار کمتر است اما صفر نیست.

• خون

دومین عامل شایع انتقال ویروس ایدز، از طریق خون و فرآورده­‌های خونی است. در اکثر مواقع انتقال ویروس ایدز، از طریق استفاده از سرنگ مشترک در معتادان به مواد مخدر تزریقی، نظیرهروئین اتفاق می­‌افتد. حتی زخم، در اثر فرورفتن سرسوزن،‌ انتقال خون یا فرآورده­‌های خونی آلوده و یا تزریق­‌هایی که با استفاده از تجهیزات پزشکی استریل نشده انجام می‌­شود نیز، عامل انتقال این بیماری می باشد. و خبر بد اینکه، خطرانتقال ویروس ایدز در دندانپزشکیها، نیز بسیار شایع است.

• مادر به فرزند

انتقال ویروس ایدز، از مادر به فرزند در اکثر موارد در دوران بارداری، هنگام زایمان یا از راه شیر مادر انجام می­‌شود. این راه سومین راه شایع انتقال ویروس ایدز، در دنیا محسوب می‌گردد.

• اعتیاد تزریقی

خطر قرار گرفتن در معرض ویروس ایدز در افرادی که مواد تزریق می‌کنند، بسیار بالاست. استفاده از وسایل تزریق مشترک ضدعفونی نشده، خطر انتقال ویروس‌هایی مانند ایدز وهپاتیت سی که از طریق خون منتقل می‌شوند را به‌شدت افزایش می‌دهد. سوزن، سرنگ و وسایل تزریق مشترک آلوده، سه برابر بیشتر از رابطه جنسی، ویروس ایدز را انتقال می‌دهند. ضدعفونی کردن وسایل تزریق بعد از هر بار استفاده، خطر انتقال را پایین می آورد؛ اما آن را کاملاً از بین نمی‌برد.

• خال‌کوبی/ سوراخ کردن

هر چیزی که باعث ورود خون یک فرد دیگر به جریان خون ما، شود خطرناک است. اگر ابزارها استریل نشوند، درصورتی که فرد قبلی که از آن‌ها استفاده کرده است به ویروس ایدز، مبتلا بوده باشد، خطر انتقال، ویروس ایدز، به فرد بعدی، از طریق خال‌کوبی و سوراخ کردن وجود دارد.

مراحل و علائم عفونت ویروس ایدز

عفونت ویروسی ایدز، در سه مرحله اتفاق می‌افتد که بدون انجام درمان، در طول زمان بدتر خواهد شد و درنهایت سیستم ایمنی بدن را، به طور کامل، از بین می‌برد.

مرحله اول: عفونت حاد

اکثر مردم وقتی آلوده به ویروس ایدز می‌شوند به‌ سرعت متوجه نمی‌شوند، اما کمی بعد ممکن است علائمی را نشان دهد این ‌زمانی است که سیستم ایمنی بدن ما، شروع به مبارزه می‌کند، معمولاً در عرض 2 تا 6 هفته پس‌ازاینکه ویروس ایدز، به بدن ما انتقال یافت؛ علائم مرحله اول ویروس، نشانه دار می شود:

• جوش یا بثورات قرمز که خارش ندارد، معمولاً بر روی تنه هستند.
• تورم غدد لنفاوی
• تهوع و استفراغ
• درد ماهیچه‌ها
• خستگی
• گلودرد
• سردرد
• اسهال
• تب

مرحله دوم: عفونت مزمن

بعدازاینکه سیستم ایمنی، مبارزه کردن با ویروس ایدز را از دست می‌دهد وشکست می خورد، نشانه‌های ایدز از بین می‌رود؛ پزشکان این دوره را دوره نامنظم یا بالینی پنهان می‌نامند. اکثر افراد نشانه‌هایی را نمی‌بینید یا احساس نمی‌کنند وممکن است اصلا، متوجه نشویم که آلوده‌ شده‌ایم و می‌توانیم  ویروس ایدز را به دیگران منتقل کنیم. همانطور که در بالا اشاره شد؛ این مرحله می‌تواند 10 سال یا بیشتر طول بکشد. در طی این مدت، ویروس ایدز، بدون درمان، سلول‌های دفاعی بدن را نابود می‌کند و سیستم ایمنی بدن، ما را مثل خوره، از بین می‌برد.

مرحله سوم: بیماری ایدز

بیماری ایدز مرحله پیشرفته عفونت ویروس ایدز می باشد؛ این حالت، معمولاً زمانی است که تعداد سلول‌های دفاعی ما (t-cell cd4)  کمتر از 200 باشد. اگرتا به حال، نمی‌دانستیم که به ویروس ایدز، آلوده‌شده‌ایم، ممکن است در این مرحله، بعد ازمشاهده، برخی از این علائم، متوجه، این بیماری بشویم. 

علائم مرحله سوم ویروس ایدز:

• لکه‌های قرمز روی پوست، که از بین نمی‌روند.
• کبودی یا خونریزی که دلیلش را نمی‌دانید
• عفونت‌های مخمری دردهان، گلو و واژن
• تورم گره‌های لنفاوی گردن یا کشاله ران
• تبی که بیش از 10 روز طول بکشد
• اسهال شدید و طولانی‌مدت
• کاهش وزن نامشخص
• خستگی تمام‌ وقت
• عرق شبانه
• تنگی نفس

متاسفانه، افراد مبتلابه ایدز که دارو مصرف نمی‌کنند؛ فقط حدود 3 سال زنده می‌مانند، اما اگر بلافاصله، تحت درمانهای کنترلی ایدز، قرار بگیریم؛ حتی اگر، در این مدت، مبتلا به عفونت خطرناکی بشویم؛ با درمان مناسب و یک شیوه زندگی سالم، می‌توانیم یک زندگی طولانی ‌مدت، داشته باشیم.

تفاوت علائم بیماری ایدز در مردان و زنان 

 از مهم‌ترین علائم ایدز در مردان: راش بدن، تب، گلودرد، سردرد شدید، خستگی، تورم غدد لنفاوی، زخم دردهان و یا بر اندام‌های جنسی، دردهای عضلانی، احساس درد تمامی اعضای بدن، تهوع و استفراغ، تعریق شبانه. 

معمولاً مردانی که در مراحل آخر نفوذ ویروس ایدز و ابتلا به بیماری ایدز هستند علائم بیماری سرماخوردگی، ازجمله سردرد، گلودرد، عفونت‌های قارچی، حالت تهوع، استفراغ، اسهال مداوم، خستگی مزمن، کاهش وزن سریع، سرفه و تنگی نفس، تب مزمن، لرزه، تعریق بدن، خارش، زخم، آفت دردناک دردهان یا بینی، تورم غدد لنفاوی در زیر بغل، کشاله ران یا گردن، از دست دادن حافظه، سردرگمی و اختلالات عصبی را از خود نشان می‌دهند و درصورت، عدم اقدام اورژانسی برای کنترل بیماری ایدز، امید به زندگی چندانی برایشان باقی نمی ماند.

علائم بیماری ایدز در زنان 

در زنان به روش‌های متفاوتی در هر فرد تأثیر می‌گذارد. اگر شما یک زن مبتلا به ویروس ایدز باشید، ممکن است تغییراتی درسیکل قاعدگی شما ایجاد شود و یا عوارض جانبی متفاوتی از مردان نسبت به داروهای اچ آی وی داشته باشید. اچ آی وی همچنین می‌تواند مشکلات بهداشتی دیگری را برای زنان، ایجاد کند. علائم ابتلا به ویروس ایدز و بعضی از عفونت‌های منتقله از راه جنسی شامل:

• تب‌خال ناحیه تناسلی

شیوع تب‌خال تناسلی و یا دهانی، در افراد مبتلا به ویروس ایدز می‌تواند طولانی‌تر و بیشتر اتفاق بیفتد و ممکن است شدیدتر و دردناک‌تر باشد. اگر تعداد سلول‌های دفاعی فرد کم باشد، زخم‌ها ممکن است بدترهم شوند.

• HIV و ترشحات واژن

ترشحات واژن که به ‌طورمعمول  باعث خارش و سوزش در ناحیه تناسلی می‌شوند. جزء عفونت‌های شایع واژن هستند و به ‌راحتی در اکثر زنان درمان می‌شود، اما در زنان مبتلا به ویروس ایدز، می‌تواند بیشتر اتفاق بیفتد.

• اچ آی وی و چرخه قاعدگی

فرد مبتلا به ویروس ایدز، ممکن است خونریزی‌های سبک‌تر یا سنگین‌تر، دوره‌های ازدست‌رفته و سندرم شدید قبل از قاعدگی (PMS) را، بیشتر از سایر زنان مشاهده کند.

•  ویروس ایدز و سرطان دهانه رحم

سرطان دهانه رحم سرطانی است که در گردن رحم، از قسمت پایین‌تر و باریک رحم شروع می‌شود. یکی از مواردی که باعث پیشرفت سرطان دهانه می‌شود ابتلا به ویروس ایدز می باشد.

چگونه و با چه آزمایشی ویروس ایدز را تشخیص دهیم؟

تنها راه شناسایی ویروس ایدز، آزمایش خون برای تشخیص آنتی بادی  و یا آنتی ژن ویروس ایدز می باشد. به این نوع آزمایشات، آزمایشات غربالگری نیز می گویند.

2 روش اصلی تستهای غربالگری، شامل:

• تست‌های آنتی‌بادی

در این نوع آزمایش، آنتی‌بادی‌های علیه ویروس ایدز را شناسایی می‌کنند و قادر به کشف مستقیم ویروس ایدز نیستند. با ورود ویروس به بدن، سیستم ایمنی فرد با تولید آنتی‌بادی در مقابل ویروس ایدزواکنش نشان می‌دهد. از وجود این آنتی‌بادی‌ها برای شناسایی ابتلا به ویروس ایدز، استفاده می‌شود.

• تست‌های شناسایی ویروس (آنتی ژن)

برخلاف تست‌های آنتی‌بادی، تست‌های ویروس‌شناسی، ویروس ایدز را با شناسایی مستقیم ویروس، تشخیص می‌دهند. این تست‌ها شامل تست شناسایی آنتی‌ژن ویروس، تست‌های مبتنی بر اسیدهای نوکلئیک و کشت ویروس می باشند. این تست‌ها به دلیل پیچیدگی و هزینه‌ی بالا، به ‌ندرت مورداستفاده قرار می‌گیرند.

مکملهای تقویت کننده سیستم ایمنی برای جلوگیری از بیماریهای ویروسی

• کپسول قارچ شیتاگه: تقویت کننده سیستم ایمنی برای جلوگیری از بیماریهای واگیر دار ویروسی از جمله زگیل تناسلی و ایدز
• قرص کلد بایوفایت گرین نیچر: دارای آندروگرافیس پانیکولاتا و عصاره گیاهی موثر برای تقویت سیتم ایمنی و جلوگیری از ابتلا به بیماریهای واگیر دار ویروسی
• قرص ایموسنس ویتان:  دارای ویتامین ها و املاح معدنی، عصاره چای سبز، لیکوپن، عصاره کورکومین و عصاره پوست انگور برای تقویت سیستم ایمنی

حرف آخر در مورد ایدز HIV:

به محض داشتن رفتارهای پرخطر، از جمله مقاربت بدون کاندوم، استفاده از سرنگهای آلوده، شک به عدم استریل بودن وسائل دندانپزشکی، انتقال خون به هر دلیل، خالکوبی، حتما به آزمایشگاه مراجعه کنید و درخواست آزمایش تشخیص ویروس آنتی ژن یا آنتی بادی بدهید و این تست را 6 ماه بعد نیز، تکرار کنید.