آرتروز یک بیماری پیشرونده است؛ اگر روش زندگی خود را تغییر ندهید؛ قطعا با افزایش سن و گذشت زمان، عوارض آرتروز پیشرفته تر شده و ممکن است سایر غضروفها هم درگیر شوند. بنابراین اگر آرتروز زانو، دست، گردن، لگن، شانه و … را دارید؛ تحت نظر یک پزشک روماتولوژی قرار بگیرید. از غضروفهای خود محافظت کنید. فشار مضاعف بر سایر غضروفهای سالم وارد نکنید. آب درمانی را فراموش نکید. از مکملها و سایر درمانهای کمک کننده زیر نظر پزشک استفاده کنید.

آیا آرتروز همان روماتیسم مفصلی است؟

آرتروز یا استئو آرتریت یکی از مشکلات دردناک و شایع مفصلی است که زندگی بیش از نیم میلیارد افراد جهان را از کیفیت خارج کرده است. در ایران نیز، آمار مبتلایان به آرتروز بالاست و بیشتر از 20 درصد افراد بالای 50 سال، با مشکلات مفصل و غضروف دست به گریبانند و آرتروز در ایران، بین خانمها شایعتر است و متاسفانه 60 درصد مبتلایان به آرتروز، خانم ها هستند. آرتروز در دسته بیماریهای روماتیسمی قرار می گیرد و امروزه،  بالای 100 نوع بیماری روماتیسمی، شناخته شده است. در آرتروز، غضروفی که انتهای هر مفصل را گرفته است؛ آسیب می بیند یا به طور کلی ناپدید می شود و به مرور زمان و در صورت عدم درمان صحیح، استخوان زیرین شروع به تغییر می کند؛ این تغییرات معمولاً به کندی ایجاد می شوند و با گذشت زمان بدتر می شوند. تا جایکه این افراد،  دیگر قادر به انجام کارهای روزانه نمی باشند. انسان برای اینکه بتواند به راحتی مفاصل و استخوانهای خود را بدون درد و مشکل حرکت دهد باید غضروفهای سالم داشته باشد. غضروفها، بافتهای ارتجاعی و لاستیک، مانند هستند که مفاصل را در درون خود جای داده اند. اگر به هر دلیلی  غضروفها آسیب ببنند و حالت ارتجاعی خود را از دست بدهند، حرکات انسان با درد و مشکل انجام می شود. استئوآرتریت، شایع ترین شکل آرتریت است و  برخی افراد آن را بیماری دژنراتیو مفصل یا آرتریت “ساییدگی” می نامند. اگرچه استئوآرتریت می تواند به هر مفصلی آسیب برساند، اما این اختلال، بیشتر مفاصل دست، گردن، زانو، باسن و ستون فقرات را تحت تاثیر قرار می دهد.

علائم و نشانه های آرتروز

• احساس درد در مفاصل و استخوانها
• سفتی و سختی مفاصل
• التهاب
• کاهش دامنه حرکت مفاصل و عدم انعطاف پذیری آنها
• در بعضی موارد التهاب و ورم مفاصل

چه چیزی باعث آرتروز می شود؟

هر نوع عاملی که باعث از بین رفتن غضروف شود و حالت ارتجاعی غضروف را از بین ببرد؛ از جمله، ژنتیک، سن، وزن، نحوه استفاده نادرست از مفاصل، کارهای سنگین، آسیب های جدی و حوادثی که برای اسخوانها و مفاصل پیش می آید و …

چه عواملی خطر ریسک ابتلا به آرتروز را بالا می برند؟

• آسیب مفاصل و یا استفاده بیش از حد از مفاصل: همچون خم شدن زانو یا گردن و فشار مکرر روی آنها
• سن: با بالا رفتن سن و کاهش تولید کلاژن در بدن، تمامی اندامهایی که برای انعطاف پذیری نیاز به کلاژن دارند، حالت ارتجاعی خود را از دست می دهند.
• جنس: در خانمها به علت کارهای سنگین، بارداری، چاقی و افزایش وزن و … فشار بیشتری بر مفاصل و به خصوص مفاصل تحت فشار، همچون زانو، لگن  وارد می شود و معمولا بعد از سن 50 سالگی دچار درهای آرتروز می گردند.
• ژنتیک: معمولا افرادی که در خانواده خود دچارهرنوع بیماری مفصلی یا روماتیسم هستند؛ بیشتر در معرض خطر ابتلا به آرتروز می باشند.
• نژاد: در برخی نژادها خطر ابتلا به آرتروز بیشتر می باشد.

راههای قطعی تشخیص آرتروز:

با مراجعه به پزشک متخصص در زمینه آرتریت، همچون پزشک روماتولوژسیت و بازگو کردن مشکلات مربوط به نحوه حرکت و دردها، پزشک معالج متوجه مشکلات مفاصل می گردد و با کمک روشهای تشخیصی پیشرفته تر همچون رادیولوژی، ام آر آی، اسکن، آزمایش خون و …. به طور قطع بیماری نهایی و نوع آرتریت را تشخص می دهد.

بهترین درمان آرتروز؟

متاسفانه، هیچ درمان قطعی برای درمان آرتروز وجود ندارد و معمولا پزشکان  با درمان ترکیبی (تغییر روش زندگی، ورزش متناسب با فیزیک بیمار، مصرف مکمل و داروها) کمک به کاهش درد و کاهش سرعت تخریب غضروف و مفاصل می کنند.

راه حلهای کمکی برای کاهش پیشرفت آرتروز:

• افزایش فعالیت بدنی: بعضی افراد مبتلا به آرتروز بر این باورند که باید کمتر فعالیت کند و با این کار، عضلات اطراف مفاصل و غضروفها را نیز تنبل می کنند و کم کم عضلات تحلیل می روند. با تحلیل رفتن عضلات، دردهای آرتروز بیشتر می شود. بنابراین فعالیتهایی همچون، پیاده روی ملایم به خصوص در آب و فیزیوتراپی به کاهش پیشرفت آرتروز کمک می کند. نرمش و ورزشهای های همگانی و متناسب با بیماران مشکلات مفصلی، علاوه بر تقویت عضلات، باعث افزایش هورمونهای سرتونین نیز در بدن می گردد؛ افزایش هورمون سرتونین از افسردگی و استرس جلوگیری می کند و این مسئله خود باعث پیشرفت درمان می گردد. “کم شروع کن، آهسته پیش برو”
• کاهش وزن: در بیماریهای مفاصل همچون آرتروز، هر چقدر فرد، وزن کمتری داشته باشد، درمان با سرعت بیشتری پیش می رود. متاسفانه افراد مبتلا به آرتروز به علت دردی که در مفاصل خود احساس می کنند؛ حتی فعالیتهای روزانه خود را کم می کنند و این افراد کم کم دچار افزایش وزن می شوند و این مسئله خود مزید علت می گردد؛ برای افزایش سرعت پیشرفت آرتروز در مفاصل تحت فشار همچون لگن و زانو.

• محافظت از مفاصل: آسیب های مفصلی می تواند باعث بدتر شدن آرتروز شود. بنابراین از انجام فعالیتهایی که باعث آسیب به مفاصل می گردند همچون پیاده روی در شیبهای تند، بالا رفتن از پله ها، استفاده از دستشویی های ایرانی و … جدا خودداری کنید.

بیماران مبتلا به آرتروز اگر در حین یا بعد از ورزش درد داشتند چه کارهایی انجام دهند؟

داشتن مقداری درد، سفتی و تورم پس از شروع یک برنامه فعالیت بدنی جدید طبیعی است. ممکن است 6 تا 8 هفته طول بکشد تا مفاصل شما به سطح فعالیت جدید شما عادت کنند، اما پایبندی به برنامه فعالیت شما منجر به تسکین درد طولانی مدت خواهد شد.

مدیریت درد در حین یا بعد از ورزش برای مبتلایان به آرتروز:

• تا زمانی که درد شما بهبود پیدا نکرده و یا از شدت آن کاسته نشده است؛ برنامه فعالیت خود را با ورزش کمتر( روزهای کمتر در هفته) یا (کاهش مدت زمان ورزش در هر جلسه) کاهش دهید.
• نوع فعالیت ورزشی خود را تغییر دهید. برای مثال از پیاده روی به پیاده روی در آب بپردازید.
• قبل و بعد از ورزش کردن گرم کردن و خنک کردن مناسب و زیر نظر مربی انجام دهید و یا حداقل در مورد آن مطالعه کنید.

• با سرعت مناسب و منطبق با فیزیک خود به ورزش ادامه دهید. شما باید در حدی ورزش کنید که در حین ورزش کردن، بتوانید به راحتی صحبت کنید اگر برای صحبت کردن دچار اشکال شدید به این معناست که فعالیت بدنی شما بیشتر از تحمل فیزیک و مفاصل شماست.
• از کفشها و لباسهای ورزشی متناسب با فیزیک خود استفاده کنید.

مبتلایان به آرتروز، در صورت بروز چه نوع دردی در حین فعالیت بدنی به پزشک مراجعه کنند؟

• دردی که تیز، کوبنده و مداوم است.
• دردی که باعث می شود لنگ لنگان راه بروید.
• دردی که بیش از 2 ساعت بعد از ورزش طول بکشد یا در شب بدتر شود.
• درد یا تورمی که با استراحت، دارو یا بسته های گرم یا سرد بهبود  پیدا نکند.
• افزایش شدید تورم یا احساس “گرما” درمفاصل یا قرمز شدن مفاصل

آیا مکملها به کاهش درد آرتروز کمک می کنند؟

چندین مکمل غذایی برای تسکین درد، سفتی و سایر علائم آرتروز نویدبخش بوده است. گلوکزامین و کندرویتین، اسیدهای چرب امگا 3، اس آدنوزیل متیونین (SAM) و کورکومین تنها برخی از محصولات طبیعی هستند که محققان برای استئوآرتریت  و آرتریت رومتوئید در حال مطالعه بر روی آنها هستند. در ارتباط با تاثیر مکملها بر روی درد آرتروز و غضروف سازی، هنوز دانشمندان به نتیجه یکسانی نرسیده اند. از آنجا که این مکملها، ترکیبات طبیعی دارند استفاده از آنها زیر نظر پزشک معالج توصیه می شود ولی فقط به عنوان یک کمک درمانگر.

زردچوبه یا کورکومین: تحقیقات انجام شده بر روی کورکومین ( جزء فعال زردچوبه که تنها 3 درصد از زردچوبه را شامل می شود) نشان می دهد که کورکومین یک ماده ضد التهابی است؛ بنابراین برای کاهش التهاب و به دنبال آن کاهش درد بیماریهای التهابی از جمله آرتریت روماتوئید و آرتروز بی تاثیر نیست. از آنجا که درصد خیلی کمی از زردچوبه، از کورکومین تشکیل شده است تنها استفاده از مکملهای کورکومین توصیه می شود چون در غیر اینصورت باید چند کیلو زردچوبه در روز مصرف کنید که تاثیر آن را ببینید. خوشبختانه امروزه شرکتهای زیادی، ایرانی و خارجی، مکمل کورکومین را تولید کرده اند و در بازار موجود می باشد.

نکته: از آنجا که زردچوبه بر جذب آهن توسط بند تاثیر می گذارد، افرادی که کم خونی ناشی از فقر آهن دارند حتما قبل از استفاده از کورکومین با پزشک یا داروساز مشورت کنند.

ویتامین د3: طبق تحقیقات انجام شده در بسیاری از کشورها، دانشمندان به این نتیجه رسیده اند که بین کاهش ویتامین د3 افراد و ابتلای آنها به بیماریهای مفصلی، استخوانی همچون آرتریت روماتوئید، آرتروز، شکستگی لگن، پسوریازیس مفصلی، پوکی استخوان و .. ارتباط مستقیم وجود دارد و کمبود ویتامین د3 به بدتر شدن علائم این بیماریها کمک می کند. البته هنوز مشخص نیست که آیا ویتامین د3 می تواند از بروز بیماری آرتروز جلوگیری کند یا خیر؟

امگا3 و سایر اسیدهای چرب: تحقیقات نشان می دهد که امگا3 خاصیت ضد التهابی دارد و افرادی که دچار بیماریهای التهابی از جمله آرتریت روماتوئید، آرتروز، روماتیم هستند با مصرف امگا3 از روغن ماهی یا روغن کتان، علائم بیماریهای آنها کنترل می شود.

نکته: در صورت مصرف وارفارین و سایر داروهای رقیق کننده، قبل از مصرف امگا3 با پزشک یا داروساز مشورت کنید.

گلوکزآمین و کندروئیتین: این مواد به طور طبیعی در غضروف انسان یافت می شود. تحقیقات بر روی این مکملها و تاثیر آنها بر روی آرتروز همچنان ادامه دارد و نظر پزشکان در ارتباط با مصرف ترکیبی این مکملها متفاوت است. اما بسیاری از آنها معتقدند که مصرف آنها، بازسازی کوچکی را در غضروف انجام می دهد و دردهای آرتروز را ملایمتر میکند. به گفته محققان اگر بین 2 تا 6 ماه از مکملهای گلوکزآمین و کندروئیتین استفاده کردیدی و هیچ نتیجه ای نگرفتید مصرف آن را متوقف کنید.

نکته: افرادی که به صدفها حساسیت دارند از مصرف آن خودداری کنند چون اکثر مکملهای گلوکز آمین و کندروئیتین از میگو، خرچنگ و سایر سخت پوستان تهیه می شود.

اس آدنوزیل متیونین (SAM):  یک اسید آمینه گوگردی است که در ابتدا به عنوان یک ترکیب برای درمان افسردگی معرفی شد ولی در طول مصرف این محصول به فواید استفاده از آن  در بهبود علائم آرتریت نیز دست یافتند. مطالعات زیادی از تاثیرات مثبت این ماده بر افراد مبتلا به آرتروز خبر داده اند. بعضی افراد شرکت کننده در این مطالعات معتقد بودند که مکمل های حاوی SAM می تواند به اندازه داروهای ضد التهاب مانند ناپروکسن، سلکوکسیب و یا پیروکسیکام تاثیرگذار باشند. علاوه بر این در بعضی مطالعات حیوانی SAM دارای نقش محافظتی از غضروف در برابر آسیب معرفی شده است.

حرف آخر در ارتباط با آرتروز

• آرتروز یک بیماری پیشرونده است و اگر زیر نظر پزشک نباشید و روش زندگی خود را تغییر ندهید؛ قطعا با افزایش سن و گذشت زمان، عوارض آرتروز پیشرفته تر شده و ممکن است سایر غضروفها هم درگیر شوند. بنابراین اگر آرتروز زانو، دست، گردن، لگن، شانه و … را دارید؛ تحت نظر یک پزشک روماتولوژی قرار بگیرید. از غضروفهای خود محافظت کنید. فشار مضاعف بر سایر غضروفهای سالم وارد نکنید. آب درمانی را فراموش نکید. از مکملها و سایر درمانهای کمک کننده زیر نظر پزشک استفاده کنید.

• نظرات در مورد دوزهای توصیه شده برای مکمل ها می تواند متفاوت باشد. قبل از شروع یک مکمل جدید، با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید تا مطمئن شوید که محتویات مکمل و دوز آن برای شرایط شما مناسب است و با سایر داروها و مکمل هایی که مصرف می کنید تداخل ندارد.
• برخی از مکمل ها در صورتی که در دوزهای بالا مصرف شوند یا با سایر مکمل ها و داروها ترکیب شوند، می توانند مشکلات جدی برای سلامتی ایجاد کنند.
• همچنین به خاطر داشته باشید که مکمل ها به تنهایی راه حل سریعی برای درد آرتریت شما نیستند. آنها ممکن است به تدریج و در طی هفته ها یا ماه ها  تأثیر بگذارند و فقط کاهش اندکی در درد ایجاد کنند. هنگامی که مکمل ها را با سایر درمان ها ترکیب می کنید، مانند رژیم غذایی ضد التهابی و ورزش، تسکین درد، پیشرفت قابل توجه تری خواهد داشت.

مکملهای پیشنهادی آرتروز

قرص کارتیژن فورت نیچرز انلی داروخانه زرتشت

کپسول پیناسینیل 300 میلی گرم نیل فارمد داروخانه زرتشت

قرص گلوکز آمین جوینت آر ایکس انرکس

منابع:

آرتریت

https://arthritis.ca

مرکز کنترل و پیشگیری آمریکا

https://www.cdc.gov/arthritis/basics/osteoarthritis.htm

1. Daily JW, Yang M, Park S. Efficacy of Turmeric Extracts and Curcumin for Alleviating the Symptoms of Joint Arthritis: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Clinical Trials. J Med Food. 2016;19(8):717–729. doi:10.1089/jmf.2016.3705

2.Smith TJ, Ashar BH. Iron Deficiency Anemia Due to High-dose Turmeric. Cureus. 2019;11(1):e3858. Published 2019 Jan 9. doi:10.7759/cureus.3858

3.Chin D, Huebbe P, Frank J, Rimbach G, Pallauf K. Curcumin may impair iron status when fed to mice for six months. Redox Biol. 2014;2:563–569. Published 2014 Feb 28. doi:10.1016/j.redox.2014.01.018

4.Vaishya R, Vijay V, Lama P, Agarwal A. Does vitamin D deficiency influence the incidence and progression of knee osteoarthritis? – A literature review. J Clin Orthop Trauma. 2019;10(1):9–15. doi:10.1016/j.jcot.2018.05.012

5.Pitukweerakul S, Thavaraputta S, Prachuapthunyachart S, Karnchanasorn R. Hypovitaminosis D is Associated with Psoriasis: A Systematic Review and Meta-Analysis. Kans J Med. 2019;12(4):103–108. Published 2019 Nov 25.

6.Bellan M, Sainaghi PP, Pirisi M. Role of Vitamin D in Rheumatoid Arthritis. Adv Exp Med Biol. 2017;996:155–68. 10.1007/978-3-319-56017-5_13

7.Lin J, Liu J, Davies ML, Chen W. Serum Vitamin D Level and Rheumatoid Arthritis Disease Activity: Review and Meta-Analysis. PLoS One. 2016;11(1):e0146351 10.1371/journal.pone.0146351

8.Lee YH, Bae SC. Vitamin D level in rheumatoid arthritis and its correlation with the disease activity: a meta-analysis. Clin Exp Rheumatol. 2016 Sep-Oct;34(5):827-833. Epub 2016 Apr 6. Review. PubMed PMID: 27049238.

9.Bragazzi NL, Watad A, Neumann SG, Simon M, Brown SB, Abu Much A, Harari A, Tiosano S, Amital H, Shoenfeld Y. Vitamin D and rheumatoid arthritis: an ongoing mystery. Curr Opin Rheumatol. 2017 Jul;29(4):378-388. doi: 10.1097/BOR.0000000000000397. Review. PubMed PMID: 28463872.

10.Tang T, Zhang Y, Luo C, Liu M, Xu L, Tang X. Adjunctive vitamin D for the treatment of active juvenile idiopathic arthritis: An open-label, prospective, randomized controlled trial. Exp Ther Med. 2019;18(6):4921–4926. doi:10.3892/etm.2019.8133

11.Vitamin D3 Supplement, Daily Med, US National Library of Medicine. Updated March 10, 2014, accessed January 10, 2019. https://dailymed.nlm.nih.gov/dailymed/drugInfo.cfm?setid=ad799f34-81df-460c-a760-2204ad776817

12.Qato DM, Wilder J, Schumm LP, Gillet V, Alexander GC. Changes in Prescription and Over-the-Counter Medication and Dietary Supplement Use Among Older Adults in the United States, 2005 vs 2011. JAMA Intern Med. 2016;176(4):473–482. doi:10.1001/jamainternmed.2015.8581

13.Harris WS. Fish Oils and Bleeding-Where Is the Evidence?. JAMA Intern Med. 2016 Sep 1;176(9):1405-6. doi: 10.1001/jamainternmed.2016.3968. PubMed PMID: 27598751.

14.Hochberg MC, Martel-Pelletier J, Monfort J, et al. Combined chondroitin sulfate and glucosamine for painful knee osteoarthritis: a multicentre, randomised, double-blind, non-inferiority trial versus celecoxib. Ann Rheum Dis. 2016;75(1):37–44. doi:10.1136/annrheumdis-2014-206792

15.McAlindon TE, Bannuru RR, Sullivan MC, Arden NK, Berenbaum F, Bierma-Zeinstra SM, Hawker GA, Henrotin Y, Hunter DJ, Kawaguchi H, Kwoh K, Lohmander S, Rannou F, Roos EM, Underwood M. OARSI guidelines for the non-surgical management of knee osteoarthritis. Osteoarthritis Cartilage. 2014 Mar;22(3):363-88. doi: 10.1016/j.joca.2014.01.003. Epub 2014 Jan 24. PubMed PMID: 24462672.

16.Sawitzke AD, Shi H, Finco MF, et al. The Effect of Glucosamine and/or Chondroitin Sulfate on the Progression of Knee Osteoarthritis: A Report from the Glucosamine/Chondroitin Arthritis Intervention Trial. Arthritis & Rheumatism, 2008; 58(10):3183–3191.

17.Andrew I. Geller, M.D., Nadine Shehab, Pharm.D., M.P.H., Nina J. Weidle, Pharm.D. et al. “Emergency Department Visits for Adverse Events Related to Dietary Supplements.” N Engl J Med 2015; 373:1531-1540. October 15, 2015. DOI: 10.1056/NEJMsa1504267