علت خستگی و بی حالی مداوم، سندرم خستگی آدرنال

علت خستگی و بی حالی مداوم چیست؟ اگر بعد از 8 تا 10 ساعت خواب، هنگام بیدار شدن هنوز خسته اید، اگر افسرده اید؛ اگر بدخلق و تحریک پذیرید؛ اگر میل جنسیتون کاهش پیدا کرده و به مصرف غذاهای شور و شیرین تمایل دارید به خستگی آدرنال شک کنید.

سندرم خستگی آدرنال چیست؟

سندرم خستگی آدرنال در اثر افزایش هورمون آدرنالین و کورتیزول به وجود می آید که از غدد آدرنال یا فوق کلیوی ترشح می شوند. غدد فوق کلیوی یا آدرنال (Adrenal) به اندازه انگشت شصت و بالای کلیه قرار دارد که بیش از 50 هورمون برای فعالیتهای مختلف بدن تولید می کند. این غدد تحت استرس فراوان و ممتد شروع به ترشح آدرنالین می کند.  

این اتفاق باعث می‌شود خون با شدت وارد مغز، قلب و عضلات شود. علت اصلي بروز خستگی آدرنال، استرس مزمن و افزايش ترشح آدرنالين و کورتيزول در بلندمدت است که با علائمی مانند افزايش فشار و قند خون، کاهش قواي ايمني بدن، کاهش شديد انرژي، خستگي، دردهاي جسمي و به هم ريختن وضعيت رواني فرد همراه مي‌شود. متاسفانه به علت استرس فراوان در زندگیهای امروزی بیش از 80% مردم از خستگی مزمن آدرنال رنج می برند. میل شدید به خوردن قندها، بدخلقی و تحریک پذیری، افزایش وزن ناگهانی، خستگی شدید بعد از بیدار شدن از خواب شبانه، کاهش میل جنسی و … از علائمی است که نشان می دهد به سندرم خستگی آدرنال مبتلا هستیم. 

علائم سندرم خستگی آدرنال

پزشکان معتقدند که خستگی مزمن آدرنال یک بیماری نیست بلکه به عنوان یک سندرم کلافه کننده قرن 21 شناخته می شود که متاسفانه آمار بسیار بالایی از افراد در حدود 80% افراد یک جامعه را درگیر کرده است. به وجود آمدن سندرم خستگی مزمن ارتباط مستقیم با نحوه زندگی و میزان استرس دارد. افرادی که دچار استرسهای پی در پی هستند حتما این تجربه را دارند، که همیشه دچار خستگی هستند و حتی بعد از خواب کامل شبانه این خستگی برطرف نمی شود و اصلا روز پر انرژی و شادابی را تجربه نمی کنند.

به علت خستگی، خلق و خوی این افراد هم درگیر میشود و احساس می کنند آمادگی لازم برای رویارویی با افراد جامعه را نخواهند داشت. دلیل اصلی سندرم خستگی آدرنال، ترشح یک هورمون است به نام کورتیزول (هورمون استرس) که از غدد فوق کلیوی (آدرنال) به دستور مغز، در مواقع استرس، ترشح می شود. افرادی که در معرض بمباران اخبار بد قرار دارند و یا در فقدان مرگ عزیزی سوگوار هستند، بیشتر در معرض خطر سندرم خستگی آدرنال خواهند بود. 

در يک بدن سالم هورمون کورتيزول در طول روز افزايش پيدا مي‌کند و به‌مرور و با رسيدن به ساعات پاياني روز از میزان هورمون کورتیزول در بدن کاسته مي‌شود؛ اما در افراد مبتلابه خستگي آدرنال سطح اين هورمون عصرها بالاتر رفته و علائم تشديد مي‌شود. میزان بالای کورتیزول در بدن همچنین روی سلامت عضلانی و استخوانی تأثیر دارد. بافت‌های استخوانی ضعیف‌تر می‌شود و این مسئله خطر شکستگی استخوانی را بالا می‌برد.

علائم سندرم خستگی آدرنال

• استفاده بیش از حد از کافئین و سایر محرک ها
• هوس خوردن غذاهای شور و شیرین
• خستگی، به ویژه هنگام بیدار شدن
• افزایش سطح انرژی در عصرها
• مه مغزی یا سبک شدن سر
• ضعف سیستم ایمنی بدن 
• بد خلقی و تحریک پذیری
• کاهش میل جنسی
• از دست دادن عضله
• گردش خون ضعیف
• افزایش وزن
• افسردگی
• بیخوابی
• تکرر ادرار

علت سندرم خستگی آدرنال

هر نوع استرس اضافی باعث افزایش سطح کورتیزول در خون می شود. تصور می شود که خستگی آدرنال زمانی رخ می دهد که آدرنال (غدد فوق کلیوی) بیش از حد کار کرده باشد و دیگر نتواند سطح کورتیزول خون را، که برای عملکرد مناسب بدن لازم است، متعادل نگه دارد. عوامل استرسزای احتمالی شامل تأثیرات محیطی و رژیم غذایی و همچنین اضطراب و استرس های احساسی، تجربیاتی مانند اندوه، ضربه و شرایط خود ایمنی به عنوان یک اثر منفی مزمن احتمالی بر عملکرد آدرنال تاثیر می گذارند. همچنین اعتقاد بر این است که استفاده بیش از حد از آنتی بیوتیک ها ممکن است اثرات مخربی بر تولید کورتیزول داشته باشد.

تمایز خستگی مزمن آدرنال با بیماری آدیسون

خستگی آدرنال ارتباط تنگاتنگی با بیماری آدیسون نیزدارد، اما نباید آنها را با هم اشتباه گرفت، بیماری آدیسون، اختلالی است که با تولید ناکافی کورتیزول به دلیل آسیبی که مستقیماً بر آدرنال وارد می شود و یا اختلال در پیام رسانی بین مغز و آدرنال می باشد، به وجود می آید. البته علائم بیماری آدیسون دقیقا شبیه خستگی آدرنال است، تفاوت اصلی در این است که سندرم خستگی آدرنال بیشتر به علت کارکرد بیش از حدغدد فوق کلیوی سالم، به دلیل استرس بالا می باشد، در صورتیکه بیماری ادیسون به علت یک آسیب یا یک نقص در سیستم مغز و اعصاب یا غده فوق کلیوی رخ می دهد و مانع از ترشح کورتیزول می گردد.

 برخلاف بیماری آدیسون، خستگی آدرنال منشاء پاتولوژیکی ندارد به استثنای استفاده بیش از حد از آنتی بیوتیک ها که ممکن است تا حدی فعالیت غدد فوق کلیوی را متوقف کند، علائم بیماری آدیسون در برابر خستگی آدرنال متفاوت است زیرا در بیماری آدیسون بدن نمی تواند کورتیزول ترشح کند درصورتیکه در سندرم خستگی مزمن، بدن کورتیزول کافی ترشح نمی کند. خستگی آدرنال توسط متخصصان طب طبیعی، هومیوپات ها و پزشکان طب کاربردی کاملا شناخته شده است. با این حال، بسیاری از پزشکان طب سنتی معتقدند که این یک بیماری پزشکی نیست، تا حدی به دلیل کلی بودن علائم آن و ارتباط تنگاتنگی که بین این بیماری و بیماری کم کاری تیروئید و افسردگی وجود دارد تشخیص آن بسیار سخت می باشد.

تشخیص خستگی آدرنال

برخی از بحث های علمی اخیر در مورد خستگی آدرنال مربوط به روش های تشخیصی است. پیش از این، سلامت غده فوق کلیوی اغلب با استفاده از آزمایشات خون طراحی شده برای بیماری آدیسون و سندرم کوشینگ ارزیابی می شد. آزمایشاتی که برخی از پزشکان می گویند برای اندازه گیری چرخه های پیچیده سطح کورتیزول کافی نیست. 

پزشکانی که آزمایش خستگی آدرنال را انجام می دهند اغلب این کار را با استفاده از آزمایش ادرار یا بزاق برای اندازه گیری سطح کورتیزول انجام می دهند. دکتر ویلسون ( پزشک محقق این بیماری در آمریکا)می گوید: “پزشکان برای تشخیص سندرم خستگی آدرنال، علاوه بر سنجش سطح کورتیزول افراد باید در مورد میزان استرس زندگی افراد اطلاعات کافی داشته باشید.” “شما می توانید یک بیمار داشته باشید که سطح کورتیزول طبیعی دارد اما خسته است و 14 ساعت در روز کار می کند. آنها نگران وام مسکن خود هستند، بنابراین به وضوح مشکلی وجود دارد. آنها به کورتیزول بیشتری نسبت به افراد عادی نیاز دارند، بنابراین اشتباهاتی در زمینه تشخیص رخ می دهد. ” از آنجا که سطح کورتیزول در طول روز متفاوت است؛ پزشکان درمان کننده خستگی آدرنال پیشنهاد می کنند که برای ارزیابی بهتر چرخه تولید کورتیزول در طول یک روز(24ساعت)، انجام آزمایشات جامع و همچنین درک الگوهای انرژی روزانه بیماربررسی شود.

آیا خستگی آدرنال یک بیماری است؟

به اعتقاد بسیاری از متخصصین، خستگی آدرنال، یک بیماری نیست. ”دکتر ویلسون می گوید. “این یک سندرم است که از استرس ناشی می شود تا جایی که بدن نمی تواند به شیوه مطلوب پاسخ دهد.” او بین خستگی آدرنال و تقریباً تمام بیماریهای خود ایمنی ارتباط برقرارمی کند، زیرا فشارهای روحی و جسمی همراه با چنین شرایطی بر آدرنال نیز تأثیر می گذارد.

درمان خانگی خستگی آدرنال

ما با رژیم غذایی مناسب و حفظ سطح قند خون سالم و حمایت از سطح متعادل کورتیزول می توانیم به درمان این سندرم کمک کنیم. برای شروع درمان خستگی آدرنال، سعی کنید موارد زیر را به بشقاب خود اضافه کنید:

• سبزیجات ، به ویژه رنگهای روشن و غیر نشاسته ای.
• میوه ، به ویژه گلابی، سیب، آلو، گیلاس، کیوی، انبه، پاپایا (سعی کنید میوه را برای وعده های بعدی روز خود ذخیره کنید و از میزان مصرف میوه آگاه باشید، زیرا مصرف بیش از حد آن می تواند به سرعت قند خون شما را بالا ببرد.)
• غلات کامل
• پروتئین ها
• چربی های سالم (مانند آووکادو، ماهی چرب، روغن زیتون، روغن دانه کتان، روغن انگور)
• نمک: افزودن نمک دریا (در حد متعادل) به غذای شما، می تواند به بدن شما کمک کند تا مواد مغذی مهمی را که هنگام خستگی آدرنال فاقد آن است دریافت کند.

چه غذاهایی را نباید در هنگام خستگی آدرنال مصرف کرد.

• غذاهای سرخ شده/فست فود
• شیرین کننده های مصنوعی
• غذاهای فراوری شده
• شکر سفید
• آرد سفید
• کافئین
• الکل

وعده های غذا خوردن نیز برای هر رژیم غذایی خستگی آدرنال مهم است. خوردن وعده های غذایی متعادل در فواصل منظم به ثابت نگه داشتن قند خون کمک می کند. حتما صبحانه بخورید و تمام سعی خود را بکنید تا وعده های غذایی را حذف نکنید!

بهترین مکمل درمان خستگی آدرنال

• مکمل های انرژی زا
• ویتامین های گروه B
• ریشه شیرین بیان
• ویتامین سی
• کوآنزیم Q10
• منیزیم
• رودیولا

اعتقاد بر این است که سایر برنامه های سالم مانند هیدراتاسیون (نوشیدن آب ومایعات) کافی روزانه، مدیریت قند خون از طریق برنامه غذایی متعادل و مدیتیشن بر بازگرداندن غدد فوق کلیوی به عملکرد مطلوب تأثیر مثبت دارد.

آیا تست آزمایشگاهی برای تشخیص خستگی آدرنال وجود دارد؟

پزشکانی که تست خستگی آدرنال را انجام می دهند معتقدند که سطح کورتیزول کمتر از حد معمول مشخصه این بیماری است. با این حال، کورتیزول و سایر سطوح هورمونی بر اساس زمان روز و ماه در نوسان است. هورمونها نیز با یکدیگر تداخل دارند، بنابراین هورمونهای تیروئید نیز اغلب مورد آزمایش قرار می گیرند.

آزمایشات ذکر شده در زیر معمولاً زمانی سفارش می شوند که علائم فرد نشان دهنده مشکلات خستگی آدرنال، هیپوفییزیا تیروئید یا سایر بیماری های پزشکی باشد که نشان دهنده عدم تعادل هورمونی است.

• کورتیزول: کورتیزول یک هورمون استروئیدی است که به وسیله غدد آدرنال یا فوق کلیوی ترشح می شود.هنگامی که بدن با یک موقعیت استرسی روبرو می شود. هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک (ACTH) از مغز ترشح می شود و این هورمون به غدد فوق کلیوی فرمان می دهد که کورتیزول و آدرنالین ترشح شود و بدن را برای شرایط استرسی آماده کند. سطح کورتیزول را از طریق ادرار، خون، بزاق می توان بررسی کرد.
• هورمون (TSH): هورمونی که به وسیله غده هیپوفیز در مغز ترشح می شود و به غده تیروئید در جلوی گردن فرمان می دهد که هورمون (F3) و(F4) را برای عملکرد بهتر بدن آزاد کند.
• هورمون(F3)
• هورمون(F4)
• هورمون(ACTH)
• هورمون(DHEA): که از غده فوق کلیوی ترشح می شود و بسیار به بدخلقی و کاهش میل جنسی وابسته است.

حرف آخر  در ارتباط با خستگی و بی حالی

این اطلاعات برای جایگزینی و قضاوت مستقل شما، بدون مشورت با یک پزشک طراحی نشده است. همیشه در مورد شرایط پزشکی خود با پزشک خود مشورت کنید. برای اطلاع از خستگی مزمن بعد از ابتلا به کرونا بر روی جمله ” سندرم خستگی مزمن و کووید طولانی” کلیک کنید. 

منابع:

https://www.endocrineweb.com/conditions/adrenal-disorders/adrenal-fatigue

https://www.healthline.com/health/adrenal-fatigue-test