دوز سوم واکسن کرونا را تزریق کنیم؟

در رابطه با تزریق سری اول واکسن کرونا (کووید 19) یعنی دوز اول و دوم، تمامی مقامات بهداشتی کشورها و مرکز بهداشت جهانی (who)، متفق القول هستند که برای کاهش مرگ و میر، باید، تمامی گروههای سنی واجد شرایط، واکسیناسیون نوبت اول و برای برخی سنین، واکسیناسیون دوز یاداور دوم انجام شود.

مرکز پیشگیری و کنترل بیماریهای عفونی آمریکا (CDC) واکسن‌های دوز اول (کویید19) را برای همه افراد ۶ ماهه و بالاتر، واکسنهای یاداور (بوستر) یا دوز دوم را برای همه افراد ۵ سال و بالاتر، در صورت واجد شرایط بودن توصیه می‌کند. طبق آمار به دست آمده در طول سالهای پاندمی کرونا، با تزریق دوز اول و دوم، ابتلا به موارد شدید کرونا و مرگ و میرها کاهش چشمگیری داشته است.

طبق نظر سازمان بهداشت جهانی، در ارتباط با نحوه استفاده از دوز یاداور(بوستر) سوم و چهارم و با توجه به فروکش کردن موجهای سهمگین کرونا، کشورهای مختلف، باید قوانین و تصمیمات جداگانه ای را بنا به صلاحدید جوامع خود اتخاذ کنند؛ که این تصمیم به عواملی همچون، میزان ایمنی افراد در جامعه، نحوه عملکرد واکسنهای قبلی، زمان، سن و شیوع سویه های جدید از کووید 19 بستگی دارد.

نکاتی که طبق نظر مرکز پیشگیری از بیماریهای عفونی آمریکا، برای واکسیناسیون دوز اول و دوم کرونا باید، رعایت شود:

• برای واکسیانسیون افرادی که به طور متوسط ​​یا شدید دچار نقص ایمنی هستید (سیستم ایمنی ضعیفی دارند) باید تصمیمات متفاوت از افراد طبیعی اتخاذ شود. چون افراد دارای نقص ایمنی، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری شدید کووید 19و در نهایت مرگ هستند؛ به علاوه پاسخ ایمنی به واکسیناسیون کووید 19 در افرادی که دچار نقص ایمنی هستند؛ بسیار کمتر است.
• افراد 6 ماه تا 64 سال و به ویژه مردان 12 تا 39 ساله، که واکسنهای  کووید 19(مدرنا، فایزر) را دریافت کرده اند؛  باید فاصله زمانی 8 هفته بین دوز اول و دوم را رعایت کنند. رعایت فاصله زمانی 8 هفته  بین دوز اول و دوم ضروری است؛ چون عوارض جدی واکسن کرونا همچون مشکلات قلبی از جمله میوکاردیت و پریکاردیت را به حداقل می رساند.
• افراد 65 سال و بالاتر، افرادی که احتمال ابتلا به کووید19 در آنها بسیار زیاد است، یا هرکسی که به دلیل سطوح بالای سرایت در جامعه خواهان محافظت بیشتر می باشد، باید دوز دوم واکسن کووید 19(فایزر) را 3 هفته (یا 21 روز) و مدرنا را 4 هفته بعد دریافت کند.
• CDC  واکسیناسیون ترکیبی ( دوز اول از یک شرکت و دوز دوم از شرکت دیگر) را برای دوزهای سری اولیه (دوز اول و دوم) توصیه نمی کند. مثلا اگر دوز اولیه را مدرنا زده اند باید دوز دوم را هم مدرنا بزنید.

• در رابطه با واکسیناسیون دوز اول یا دوم افرادی که مبتلا به کووید19هستند؛ باید، تا زمان بهبودی و تکمیل دوره ایزوله خود منتظر بمانند و به هیچوجه تا بعد از اتمام بیماری کرونا، واکسن کرونا را تزریق نکنند.
• افرادی که اخیراً به کووید19مبتلا شده‌اند، باید تزریق واکسن (دوز اولیه یا بوستر) خود را تا 3 ماه از زمان شروع علائمشان یا در صورتی که هیچ علامتی نداشتند، از اولین باری که آزمایش مثبت دریافت کردند، به تعویق بیاندازند. احتمال عفونت مجدد در هفته ها تا ماه ها پس از عفونت کمتر است.

اسامی واکسن های تایید شده یا مجاز توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) عبارتند از:

• جانسون و جانسون 
• فایزر بیونتک
• مدرنا

واکسن های فهرست شده برای استفاده اضطراری توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO)، عبارتند از:

• جانسون و جانسون
• مدرنا
• فایزر-بیونتک
• آسترازنیکا
• کوواکسین
• کوویشیلد
• سینوفارم
• سینوواک
• نووکس / کوووکس
• کانویدیشیا

مرکز اروپایی پیشگیری و کنترل بیماریهای عفونی (ECDC)  به این نتیجه رسیده‌ است که هنوز برای استفاده از چهارمین دوز واکسن‌های کووید 19 به طور همگانی در کشورهای اروپایی زود است. با این حال، پس از بررسی داده‌ها در مورد خطر بالای کووید19 شدید و خطر مرگ و میر در گروه سنی بالای 80 سال، به این نتیجه رسیده است که تزریق دوز یاداور برای گروههای سنی بالای 80 سال بلامانع است.

 برای بزرگسالان زیر 60 سال با سیستم ایمنی طبیعی، در حال حاضر هیچ شواهد قطعی مبنی بر کاهش حفاظتی واکسنهای قبلی در برابر بیماری شدید یا ارزش افزوده دوز چهارم وجود ندارد. از آنجایی که ممکن است، کمپین‌های واکسیناسیون، مجددا در پاییز آغاز شود، مقامات، بهترین زمان تصمیم گیری را برای واکسیناسیون همگانی دوزهای یاداور اضافی (دوز سوم و چهارم)، شهریور ماه می دانند.

در رابطه با واکسیناسیون دوز چهارم کووید 19 در ایران و با توجه به اوج گیری مجدد کووید 19 در ایران، مقامات بهداشتی به تزریق دوز چهارم واکسن به افرادی که 6 ماه از تاریخ تزریق دوز سوم آنها گذشته است تاکید دارند. درسیزدهم تیرماه1401 کمال حیدری، معاون بهداشت وزیر بهداشت در نامه‌ای به دانشگاه‌های علوم پزشکی بر اهمیت تزریق دوز یادآور کرونا تأکید و از مجوز تزریق دوز چهارم واکسن کرونا برای افرادی زیر ۷۰ سال خبر داد.

وی با تأکید بر اهمیت دریافت دوز یادآور واکسن کرونا برای همه گروه‌های سنی، گفت: «استفاده از ماسک و رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی ابلاغی ستاد ملی مبارزه با کرونا را باید جدی گرفت. معاون بهداشت وزیر بهداشت در بخشی از نامه خود به دانشگاه‌های علوم پزشکی نیز نوشت: «بر دریافت دوز یادآور واکسن کرونا در همه گروه‌های سنی واجد دریافت واکسن که بیش از شش ماه از آخرین نوبت تزریق واکسن آن‌ها گذشته است تأکید می‌شود.» وی با اشاره به در پیش بودن بازگشت حجاج و گردهمایی عظیم اربعین حسینی و به دنبال آن بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها، گفت: «لازم است اهتمام ویژه به تداوم استفاده از ماسک و رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی ابلاغی ستاد ملی انجام شود.»

مقامات بهداشتی در ایران معتقدند که اثر ماندگاری واکسنهای تزریق شده در ایران حدود 280 روز است، یعنی هر دوز تزریق واکسن کرونا، تا 280 روز جلوی بستری شدن و مرگ را تا حد زیادی می گیرد اما هرچه فاصله دورتر شود این اثر گزاری کمتر می شود. بنابراین به تمامی افراد واجد شرایط سنی توصیه می شود که بعد از گذشت 6 ماه از آخرین دوز واکسیناسیون کرونا ، برای تزریق دوز بعدی اقدام کنند.  جماعتی دبیر کل علمی ستاد مقابله با کرونا  گفت: ستاد ملی مقابله با کرونا برای مهار کامل کرونا توصیه اکید بر تزریق یک نوبت واکسن یادآور در تمامی گروه‌های سنی بالاتر از ۱۲ سال دارد و اکنون افراد باید دوز سوم و چهارم خود را در روند واکسیناسیون دریافت کنند.

منابع:

مرکز پیشگیری از بیماریهای عفونی آمریکا

خبرگزاری شهر و شهروندی ایران

https://www.cdc.gov

https://www.imna.ir